مثنوی مولانا – دفتر اوّل – بخش ۸۰ – اِضافَت کَردنِ آدمْ عَلَیْهِالسَّلام آنْ زَِلَّت را به خویشتن که رَبَّنا ظَلَمْنا و اِضافَت کردنِ اِبْلیسْ گُناهِ خود را به خدای تَعالی که بِما اَغْوَیْتَنی
۱۴۸۶ | کَردِ حقّ و کَردِ ما هر دو بِبین | کَردِ ما را هَستْ دانْ پیداست این | |
۱۴۸۷ | گَر نباشد فِعلِ خَلْق اَنْدَر میان | پَس مَگو کَسْ را چرا کَردی چُنان؟ | |
۱۴۸۸ | خَلْقِ حَق، اَفْعالِ ما را موجِد است | فِعلِ ما، آثارِ خَلْقِ ایزد است | |
۱۴۸۹ | ناطِقی یا حَرف بیند یا غَرَض | کِی شود یک دَمْ مُحیطِ دو عَرَض؟ | |
۱۴۹۰ | گر به معنی رَفت، شُد غافِل زِ حَرف | پیش و پَس یک دَم نَبینَد هیچ طَرف | |
۱۴۹۱ | آن زمان که پیش بینی، آن زمان | تو پَسِ خود کِی ببینی؟ این بِدان | |
۱۴۹۲ | چون مُحیطِ حرف و مَعنی نیست جان | چون بُوَد جانْ خالِقِ این هر دُوان؟ | |
۱۴۹۳ | حق مُحیطِ جُمله آمد ای پسر | وا نَدارَد کارَش از کارِ دِگَر | |
۱۴۹۴ | گفت شیطان که بِما اَغْوَیْتَنی | کَرد فِعلِ خود نَهانْ دیوِ دَنی | |
۱۴۹۵ | گفتْ آدم که ظَلَمْنا نَفْسَنا | او زِ فِعلِ حَقْ نَبُد غافِل چو ما | |
۱۴۹۶ | در گُنَه او از اَدَب پِنهانْش کرد | زان گُنَه بر خود زدن او بَر بِخَورد | |
۱۴۹۷ | بَعدِ توبه، گُفتَش ای آدم نه من | آفریدم در تو آن جُرم و مِحَن؟ | |
۱۴۹۸ | نه که تَقدیر و قَضایِ مَن بُد آن؟ | چون به وَقتِ عُذْر کردی آن نَهان؟ | |
۱۴۹۹ | گفت ترسیدم، اَدَب نَگْذاشتم | گفت من هم پاسِ آنَت داشتم | |
۱۵۰۰ | هرکِه آرَد حُرمت، او حُرمَت بَرَد | هرکِه آرَد قَند، لَوْزینه خَورَد | |
۱۵۰۱ | طَیِّبات از بَهرِ کِه؟ لِلطَّیبین | یار را خوش کُن، بِرَنجان و بِبین | |
۱۵۰۲ | یک مِثال ای دل پِیِ فَرقی بیار | تا بِدانی جَبْر را از اِختیار | |
۱۵۰۳ | دستْ کانْ لَرزان بُوَد از اِرتِعاش | وان که دَستی تو بِلَرزانی زِ جاش | |
۱۵۰۴ | هر دو جُنْبِش آفریدهیْ حَقْ شِناس | لیکْ نَتْوان کرد این با آن قیاس | |
۱۵۰۵ | زان پَشیمانی که لَرزانیدیاَش | مُرتَعِش را کِی پَشیمان دیدیاَش؟ | |
۱۵۰۶ | بَحثِ عَقل است این، چه عقل؟ آن حیلهگَر | تا ضعیفی رَهْ بَرَد آنجا مَگَر | |
۱۵۰۷ | بَحثِ عقلی گَر دُر و مَرجان بُوَد | آن دِگَر باشد که بَحثِ جانْ بُوَد | |
۱۵۰۸ | بَحثِ جانْ اَنْدَر مَقامی دیگر است | بادۀ جان را قِوامی دیگر است | |
۱۵۰۹ | آن زمان که بَحثِ عقلی ساز بود | این عُمَر با بوالْحَکَم هَمراز بود | |
۱۵۱۰ | چون عُمَر از عَقل آمَد سویِ جان | بوالْحَکَمْ بوجَهْل شُد دَر بَحثِ آن | |
۱۵۱۱ | سویِ حِسّ و سویِ عقل او کامل است | گَرچه خود نِسبَت به جانْ او جاهِل است | |
۱۵۱۲ | بَحثِ عقل و حِسْ اَثَر دانْ یا سَبَب | بَحثِ جانی یا عَجَب یا بوالْعَجَب | |
۱۵۱۳ | ضَوْءِ جانْ آمد، نَمانْد ای مُستَضی | لازِم و مَلزوم و نافی مُقْتَضی | |
۱۵۱۴ | زان که بینایی که نورش بازغ است | از دلیلِ چون عَصا بَسْ فارغ است |
تعقیب
[…] مضمون این کلام را مولانا در مثنوی (دفتر اوّل بخش ۸۰ از بیت ۱۴۹۴ به بعد) به نظم […]
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!