مثنوی مولانا – دفتر سوّم – بخش ۱ – سر آغاز
۱ | ای ضیاءُ الْحَقْ حُسامُ الدّین بیار | این سِوُم دَفتر که سُنَّت شُد سه بار | |
۲ | بَرگُشا گنجینهٔ اَسْرار را | در سِوُم دَفتر بِهِل اَعْذار را | |
۳ | قُوَّتَت از قُوَّتِ حَق میزِهَد | نَزْ عروقی کَزْ حَرارت میجَهَد | |
۴ | این چراغِ شَمْسْ کو روشن بُوَد | نَزْ فَتیل و پنبه و روغن بُوَد | |
۵ | سَقْفِ گَردون کو چُنین دایم بُوَد | نَزْ طَناب و اُسْتُنی قایم بُوَد | |
۶ | قُوَّتِ جِبْریل از مَطْبَخ نبود | بود از دیدارِ خَلّاقِ وجود | |
۷ | همچُنان این قُوَّتِ اَبْدالِ حَق | هم زِ حَق دان، نَزْ طَعام و از طَبَق | |
۸ | جسمشان را هم زِ نور اِسْرِشتهاَند | تا زِ روح و از مَلَک بُگْذشتهاند | |
۹ | چون که موصوفی به اوصافِ جَلیل | زآتشِ اَمْراض بُگْذَر چون خَلیل | |
۱۰ | گردد آتش بر تو هم بَرْد و سلام | ای عَناصر مَر مِزاجَت را غُلام | |
۱۱ | هر مِزاجی را عناصر مایه است | وین مِزاجَت بَرتَر از هر پایه است | |
۱۲ | این مِزاجَت از جهانِ مُنْبَسِط | وَصْفِ وحدت را کُنون شُد مُلتَقِط | |
۱۳ | ای دریغا عَرصهٔ اَفْهامِ خَلْق | سخت تَنگ آمد، ندارد خَلْقْ حَلْق | |
۱۴ | ای ضیاءُ الْحَقْ به حِذْقِ رایِ تو | حَلْق بَخشَد سنگ را حَلْوایِ تو | |
۱۵ | کوهِ طور اَنْدَر تَجَلّی حَلْق یافت | تا که مِیْ نوشید و مِیْ را بَرنتافت | |
۱۶ | صارَ دَکًّا مِنْهُ وَانْشَقَّ الْجَبَلْ | هَلْ رَاَیْتُمْ مِنْ جَبَل رَقْصَ الْجَمَل | |
۱۷ | لُقمهبَخشی آید از هر کَس به کَس | حَلْقبَخشی کارِ یَزدان است و بَس | |
۱۸ | حَلْق بَخشَد جسم را و روح را | حَلْق بَخشَد بَهرِ هر عُضوَت جُدا | |
۱۹ | این گَهی بَخشَد که اِجْلالی شَوی | وَزْ دَغا و از دَغَل خالی شَوی | |
۲۰ | تا نگویی سِرِّ سُلطان را به کَس | تا نَریزی قند را پیشِ مَگَس | |
۲۱ | گوشِ آن کَس نوشَد اَسْرارِ جَلال | کو چو سوسن صدزبان اُفْتاد و لال | |
۲۲ | حَلْق بَخشَد خاک را لُطْفِ خدا | تا خورَد آب و بِرویَد صد گیا | |
۲۳ | باز خاکی را بِبَخشَد حَلْق و لب | تا گیاهَش را خورَد اَنْدَر طَلَب | |
۲۴ | چون گیاهَش خورْد، حیوان گشت زَفْت | گشت حیوان لُقمهٔ انسان و رفت | |
۲۵ | باز خاک آمد، شُد اَکّالِ بَشَر | چون جُدا شُد از بَشَر روح و بَصَر | |
۲۶ | ذَرّهها دیدم دَهانْشان جُمله باز | گَر بگویم خورْدَشان، گردد دراز | |
۲۷ | بَرگها را برگ از اِنْعام او | دایِگان را دایه لُطْفِ عامِ او | |
۲۸ | رِزْقها را رِزْقها او میدَهَد | زان که گندم بی غذایی چون زِهَد؟ | |
۲۹ | نیست شَرحِ این سُخَن را مُنتَهی | پارهیی گفتم، بِدانی پارهها | |
۳۰ | جُمله عالَم آکِل و مَأکول دان | باقیان را مُقْبِل و مَقْبول دان | |
۳۱ | این جهان و ساکِنانَش مُنْتَشِر | وان جهان و سالِکانَش مُسْتَمِر | |
۳۲ | این جهان و عاشقانَش مُنْقَطِع | اَهْلِ آن عالَم مُخَلَّد مُجْتَمِع | |
۳۳ | پس کَریم آن است کو خود را دَهَد | آبِ حیوانی که مانَد تا اَبَد | |
۳۴ | باقیاتُ الصّالِحات آمد کَریم | رَسته از صد آفَت و اَخْطار و بیم | |
۳۵ | گَر هزاراناَند یک کَس بیش نیست | چون خیالاتی عَدَداَنْدیش نیست | |
۳۶ | آکِل و مَأکول را حَلْق است و نای | غالِب و مَغْلوب را عقل است و رای | |
۳۷ | حَلْق بَخشید او عَصایِ عدل را | خورْد آن چندان عَصا و حَبْل را | |
۳۸ | وَنْدَرو اَفزون نَشُد زان جُمله اَکْل | زان که حیوانی نَبودَش اَکْل و شَکْل | |
۳۹ | مَر یَقین را چون عَصا هم حَلْق داد | تا بِخورْد او هر خیالی را که زاد | |
۴۰ | پس مَعانی را چو اَعْیانْ حَلْقهاست | رازِقِ حَلْقِ مَعانی هم خداست | |
۴۱ | پس زِ مَهْ تا ماهی هیچ از خَلْق نیست | که به جَذْبِ مایه او را حَلْق نیست | |
۴۲ | حَلْقِ جان از فِکْرِ تَن خالی شود | آنگَهان روزیش اِجْلالی شود | |
۴۳ | شَرطْ تبدیلِ مِزاج آمد، بِدان | کَز مِزاجِ بَد بُوَد مرگِ بَدان | |
۴۴ | چون مِزاجِ آدمی گِلخوار شُد | زَرد و بَدرَنگ و سَقیم و خوار شُد | |
۴۵ | چون مِزاج زشتِ او تبدیل یافت | رَفت زشتی از رُخَش، چون شمع تافت | |
۴۶ | دایهیی کو طِفْلِ شیرآموز را | تا به نِعْمَت خوش کُند پَدْفوز را؟ | |
۴۷ | گَر بِبَندَد راهِ آن پِسْتان بَرو | بَرگُشایَد راهِ صد بُستان بَرو | |
۴۸ | زان که پِسْتان شُد حِجابِ آن ضَعیف | از هزاران نِعْمَت و خوان و رَغیف | |
۴۹ | پس حَیاتِ ماست موقوفِ فِطام | اندک اندک جَهْد کُن، تَمَّ الْکَلام | |
۵۰ | چون جَنین بود آدمی، بُد خون غذا | از نَجِس پاکی بَرَد مؤمن کَذا | |
۵۱ | وَزْ فِطامِ خونْ غذایَش شیر شُد | وَزْ فِطامِ شیر لُقمهگیر شُد | |
۵۲ | وَزْ فِطامِ لُقمه لُقْمانی شود | طالِبِ اِشْکارِ پنهانی شود | |
۵۳ | گَر جَنین را کَس بِگُفتی در رَحِم | هست بیرون عالَمی بَسْ مُنْتَظِم | |
۵۴ | یک زمینِ خُرَّمی با عَرض و طول | اَنْدَرو صد نِعْمَت و چندین اَکول | |
۵۵ | کوهها و بَحْرها و دشتها | بوستانها، باغها و کَشتها | |
۵۶ | آسْمانی بَسْ بُلند و پُر ضیا | آفتاب و ماهْتاب و صد سُها | |
۵۷ | از جنوب و از شِمال و از دَبور | باغها دارد عَروسیها و سور | |
۵۸ | در صِفَت نایَد عجایبهایِ آن | تو دَرین ظُلْمَت چهیی؟ در اِمْتِحان | |
۵۹ | خون خوری در چارْمیخِ تَنْگنا | در میانِ حَبْس و اَنْجاس و عَنا | |
۶۰ | او به حُکْمِ حالِ خود مُنْکِر بُدی | زین رسالت مُعْرِض و کافِر شُدی | |
۶۱ | کین مُحال است و فریب است و غُرور | زان که تصویری ندارد وَهْمِ کور | |
۶۲ | جِنْسِ چیزی چون ندید اِدْراکِ او | نَشْنَود ادراکِ مُنْکِرناکِ او | |
۶۳ | همچُنان که خَلقِ عام اَنْدَر جهان | زان جهان اَبْدال میگویندشان | |
۶۴ | کین جهانْ چاهیست بَسَ تاریک و تَنگ | هست بیرون عالَمی بی بو و رنگ | |
۶۵ | هیچ در گوشِ کسی زایشان نَرَفت | کین طَمَع آمد حِجابِ ژَرف و زَفْت | |
۶۶ | گوش را بَندَد طَمَع از اِسْتِماع | چَشم را بَندَد غَرَض از اِطّلاع | |
۶۷ | همچُنان که آن جَنین را طَمْعِ خون | کان غذایِ اوست در اَوْطانِ دون | |
۶۸ | از حَدیثِ این جهانْ مَحْجوب کرد | غیرِ خونْ او مینَدانَد چاشْت خَورْد |
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!