مولوی‌نامه – جلد اول – فصل چهارم: انا الحق گفتن منصور در ادبیات فارسی

بر سبیل جملۀ معترضه می‌گویم که داستان «انا الحق» گفتن منصور حلاج؛ و آواز «إِنِّی أَنَا اللهُ» شنیدن حضرت موسی علیه السلام از درخت طور که در قرآن مجید آمده، مضامین لطیف عالی عرفانی به دست شعرا و گویندگان داده، و اشعار نغز بدیع در ادبیات ما به وجود آورده است. حافظ می‌گوید:

گفت آن یار کزو گشت سردار بلند/ جرمش این بود که اسرار هویدا می‌کرد

***

چو منصور از مراد، آنان که بردارند بردارند/ بدین درگاه حافظ را چو می‌خوانند می‌رانند

شیخ محمود شبستری در گلشن راز گفته است به طور استفهام انکاری:

روا باشد انا الحق بر درختی/ روا نبود که گوید نیک‌بختی

حاجی ملا هادی سبزواری که در شعر فارسی «اسرار» تخلص می‌کرد در غزلی که به استقبال حافظ «روشن از پرتو رویت نظری نیست که نیست» به طور نفی در نفی که موجب اثبات باشد ساخته است می‌گوید:

موسیی نیست که آواز انا الله شنود/ ورنه این زمزمه در هر شجری نیست که نیست

فروغی بسطامی گفته است:

مرید جذبۀ بی‌اختیار منصورم/ که سر عشق تو را در میان میدان گفت

***

آن‌که در عشق سزاوار سردار نشد/ هرگز از حالت منصور خبردار نشد