مولوی‌نامه – جلد دوم – فصل چهارم: عقاید عرفانی و مسلک خاص مولوی – ۸۷ – اختلاف عرفا و صوفیه در رجعت و تناسخ

باید دانست این‌که گفتیم ظهور اولیا و مظاهر الهی در هر زمان از باب رجعت و تناسخ نیست، عقیدۀ مولوی و گروه دیگر از محققان است؛ نه عموم عرفا و صوفیه، چرا که پاره‌ای از طوایف صوفیه و حکمای اشراقی به نوعی از تناسخ؛ و بعضی به جمیع اقسامش معتقد بوده‌اند؛ هنوز هم جماعتی هستند که بر این عقیده‌اند.

در مثنوی شریف و دیوان کبیر و فیه ما فیه و دیگر سخنان منسوب به مولوی عباراتی که در ظاهر موهم تناسخ باشد نیز داریم که جمعی را به اشتباه انداخته است تا او و اصحاب و پیروان مکتب او را هم جزو ارباب مذهب تناسخ توهم کرده‌اند!

این قبیل موارد ابهام و اقتباس را که در گفته‌های اوست بعداً ذکر خواهیم کرد؛ و توضیح خواهیم داد که هیچ‌کدام را نمی‌توان به طور قطع و یقین جازم داخل نوع تناسخ مصطلح دانست.