مثنوی مولانا – دفتر پنجم – بخش ۱۳۳ – حِکایَت هم در جوابِ جَبری و اِثْباتِ اختیار و صِحَّتِ اَمر و نَهی و بَیانِ آن که عُذرِ جَبْری در هیچ مِلَّتی و در هیچ دینی مَقْبول نیست و موجبِ خَلاص نیست از سِزایِ آن کار که کرده است چُنان که خَلاص نیافت اِبْلیس جَبْری بِدان که گفت بِما اَغْوَیْتَنی وَالْقَلیلُ یَدُلُ عَلَی الْکَثیر
| ۳۰۷۸ | آن یکی می‌رفت بالایِ درخت | می‌فَشانْد آن میوه را دُزدانه سخت | |
| ۳۰۷۹ | صاحِبِ باغ آمد و گفت ای دَنی | از خدا شَرمیْت کو؟ چه می‌کُنی؟ | |
| ۳۰۸۰ | گفت از باغِ خدا بَنده یْ خدا | گَر خورَد خُرما که حَق کردش عَطا | |
| ۳۰۸۱ | عامیانه چه مَلامَت می‌کُنی؟ | بُخْل بر خوانِ خداوندِ غَنی؟ | |
| ۳۰۸۲ | گفت ای اَیْبَک بیاوَر آن رَسَن | تا بگویم من جوابِ بوالْحَسَن | |
| ۳۰۸۳ | پَس بِبَستش سخت آن دَمْ بر درخت | می‌زَد او بر پُشت و ساقَش چوبِ سخت | |
| ۳۰۸۴ | گفت آخِر از خدا شَرمی بِدار | می‌کُشی این بی‌گُنَه را زارْ زار | |
| ۳۰۸۵ | گفت از چوبِ خدا این بَنده‌اَش | می‌زَنَد بر پُشتِ دیگر بَنده خَوش | |
| ۳۰۸۶ | چوبِ حَقّ و پُشت و پَهْلو آنِ او | من غُلام و آلَتِ فرمانِ او | |
| ۳۰۸۷ | گفت توبه کردم از جَبْر ای عَیار | اِخْتیار است اِخْتیار است اختیار | |
| ۳۰۸۸ | اختیاراتْ اختیارَش هست کرد | اختیارش چون سَواری زیرِ گَرد | |
| ۳۰۸۹ | اختیارشْ اِخْتیارِ ما کُند | اَمر شُد بر اِخْتیاری مُسْتَنَد | |
| ۳۰۹۰ | حاکِمی بر صورتِ بی‌اِخْتیار | هست هر مَخْلوق را در اِقْتِدار | |
| ۳۰۹۱ | تا کَشَد بی‌اِخْتیاری صَیْد را | تا بَرَد بِگْرفته گوش او زَیْد را | |
| ۳۰۹۲ | لیکْ بی هیچ آلَتی صُنْعِ صَمَد | اِختیارَش را کَمَندِ او کُند | |
| ۳۰۹۳ | اختیارش زَیْد را قَیْدَش کُند | بی‌سگ و بی‌دام حَق صَیْدش کُند | |
| ۳۰۹۴ | آن دُروگَر حاکِمِ چوبی بُوَد | وان مُصَوِّر حاکِمِ خوبی بُوَد | |
| ۳۰۹۵ | هست آهنگر بر آهن قَیِّمی | هست بَنّا هم بر آلَت حاکِمی | |
| ۳۰۹۶ | نادر این باشد که چندین اِخْتیار | ساجِد اَنْدَر اِخْتیارَشْ بَنده‌وار | |
| ۳۰۹۷ | قُدرتِ تو بر جَمادات از نَبَرد | کِی جَمادی را از آن‌ها نَفی کرد؟ | |
| ۳۰۹۸ | قُدرَتَش بر اِخْتیارات آن چُنان | نَفی نَکْنَد اِخْتیاری را از آن | |
| ۳۰۹۹ | خواسْتَش می‌گوی بر وَجْهِ کَمال | که نباشد نِسْبَتِ جَبْر و ضَلال | |
| ۳۱۰۰ | چون که گُفتی کُفرِ من خواستِ وِیْ است | خواستِ خود را نیز هم می‌دان که هست | |
| ۳۱۰۱ | زان که بی‌خواهِ تو خود کُفرِ تو نیست | کُفرِ بی‌خواهش تَناقُض گفتنی‌ست | |
| ۳۱۰۲ | اَمرْ عاجِز را قَبیح است و ذَمیم | خَشمْ بَتَّر خاصّه از رَبِّ رَحیم | |
| ۳۱۰۳ | گاوْ گَر یوغی نگیرد می‌زَنَند | هیچ گاوی که نَپَرَّد شُد نَژَند؟ | |
| ۳۱۰۴ | گاو چون مَعْذور نَبْوَد در فُضول | صاحِبِ گاو از چه مَعْذوراست و دول؟ | |
| ۳۱۰۵ | چون نه‌یی رَنْجور سَر را بَر مَبَند | اِخْتیارت هست بر سَبْلَت مَخَند | |
| ۳۱۰۶ | جَهْد کُن کَزْ جامِ حَقْ یابی نُوی | بی‌خود و بی‌اِخْتیارْ آن گَهْ شَوی | |
| ۳۱۰۷ | آن کِه آن مِیْ را بُوَد کُل اِخْتیار | تو شَوی مَعْذورِ مُطْلَقْ مَستْ‌وار | |
| ۳۱۰۸ | هرچه گویی گُفتهٔ مِیْ باشد آن | هر چه روبی رُفتهٔ مِیْ باشد آن | |
| ۳۱۰۹ | کِی کُند آن مَستْ جُز عَدل و صَواب | که زِ جامِ حَقْ کَشیده‌ست او شراب؟ | |
| ۳۱۱۰ | جادُوان فرعون را گفتند بیست | مَست را پَروایِ دست و پایْ نیست | |
| ۳۱۱۱ | دست و پایِ ما مِیِ آن واحِد است | دستِ ظاهِرْ سایه است و کاسِد است |
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!