مثنوی مولانا – دفتر پنجم – بخش ۱۷۸ – مُجرم دانستنِ اَیاز خود را دَرین شَفاعت‌گَری و عُذْرِ این جُرمْ خواستن و در آن عُذْرگویی خود را مُجرم دانستن و این شِکَستگی از شِناختِ و عَظِمَتِ شاه خیزد که اَنَا اَعْلَمُکُم بِاللهِ وَ اَخْشاکُمْ لله و قالَ اللهُ تَعالی اِنَّما یَخشَی اللهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَما
| ۴۱۵۵ | من کِی آرَم رَحْمْ خِلْم آلود را | رَهْ نِمایَم حِلْمِ عِلْم‌اَنْدود را؟ | |
| ۴۱۵۶ | صد هزاران صَفْع را اَرْزانی اَم | گَر زَبونِ صَفْع‌ها گردانی اَم | |
| ۴۱۵۷ | من چه گویم پیشَت؟ اِعْلامَت کُنم؟ | یا که وا یادَت دَهَم شَرطِ کَرَم؟ | |
| ۴۱۵۸ | آنچه مَعْلومِ تو نَبْوَد چیست آن؟ | وآنچه یادت نیست کو اَنْدَر جهان؟ | |
| ۴۱۵۹ | ای تو پاک از جَهْل و عِلْمَتْ پاک از آن | که فراموشی کُند بر وِیْ نَهان | |
| ۴۱۶۰ | هیچ کَس را تو کسی اِنْگاشتی | هَمچو خورشیدش به نورْ اَفْراشتی | |
| ۴۱۶۱ | چون کَسَم کردی اگر لابِه کُنم | مُستَمع شو لابِه‌ام را از کَرَم | |
| ۴۱۶۲ | زان که از نَقْشَم چو بیرون بُرده‌یی | آن شَفاعَت هم تو خود را کرده‌یی | |
| ۴۱۶۳ | چون زِ رَختِ من تَهی گشت این وَطَن | تَرّ و خُشکِ خانه نَبْوَد آنِ من | |
| ۴۱۶۴ | هم دُعا از من رَوان کردی چو آب | هم نَباتَش بَخْش و دارَش مُسْتَجاب | |
| ۴۱۶۵ | هم تو بودی اَوَّل آرَنْده یْ دُعا | هم تو باش آخِر اِجابَت را رَجا | |
| ۴۱۶۶ | تا زَنَم من لافْ کان شاهِ جهان | بَهْرِ بَنده عَفْو کرد از مُجْرِمان | |
| ۴۱۶۷ | دَرد بودم سَر به سَر من خودپَسَند | کرد شاهَم دارویِ هر دَردمَند | |
| ۴۱۶۸ | دوزخی بودم پُر از شور و شَری | کرد دستِ فَضْلِ اویَم کوثَری | |
| ۴۱۶۹ | هر کِه را سوزید دوزخْ در قَوَد | من بِرویانَم دِگَر بار از جَسَد | |
| ۴۱۷۰ | کارِ کوثر چیست که هر سوخته | گردد از وِیْ نابَت و اَنْدوخته؟ | |
| ۴۱۷۱ | قطره قطره او مُنادیِّ کَرَم | کانچه دوزخ سوختْ من بازْ آوَرَم | |
| ۴۱۷۲ | هست دوزخْ هَمچو سَرمایِ خَزان | هست کوثَر چون بهارْ ای گُلْسِتان | |
| ۴۱۷۳ | هست دوزخْ هَمچو مرگ و خاکِ گور | هست کوثَر بر مِثالِ نَفْخِ صور | |
| ۴۱۷۴ | ای زِ دوزخ سوخته اَجْسامَتان | سویِ کوثر می‌کَشَد اِکْرامَتان | |
| ۴۱۷۵ | چون خَلَقْتُ الْخَلْقْ کَی یُرْبَحْ عَلَی | لُطفِ تو فَرمود ای قَیّومِ حَی | |
| ۴۱۷۶ | لالَاِن اَرْبَحْ عَلَیْهِمْ جودِ توست | که شود زو جُمله ناقِص‌ها دُرُست | |
| ۴۱۷۷ | عَفْو کُن زین بَندگانِ تَن‌پَرَست | عَفْو از دریایِ عَفْو اولیٰ تر است | |
| ۴۱۷۸ | عَفوِ خَلْقان هَمچو جو و هَمچو سَیْل | هم بِدان دریایِ خود تازَنْد خَیْل | |
| ۴۱۷۹ | عَفْوها هر شب ازین دلْ‌پاره‌ها | چون کبوتر سویِ تو آید شَها | |
| ۴۱۸۰ | بازَشان وَقتِ سَحَر پَرّان کُنی | تا به شب مَحْبوسِ این اَبْدان کُنی | |
| ۴۱۸۱ | پَر زَنان بارِ دِگَر در وَقتِ شام | می‌پَرَند از عشقِ آن ایوان و بام | |
| ۴۱۸۲ | تا که از تَنْ تارِ وُصْلَت بِسْکُلَند | پیشِ تو آیند کَزْ تو مُقْبِلَند | |
| ۴۱۸۳ | پَر زَنان ایمِن زِ رَجْعِ سَرنِگون | در هوا کِه انّا اِلَیهِ راجِعون | |
| ۴۱۸۴ | بانگ می‌آید تَعالَوا زان کَرَم | بَعد از آن رَجْعَت نَمانْد از حِرص و غَم | |
| ۴۱۸۵ | بَسْ غَریبی‌ها کَشیدیْت از جهان | قَدْرِ من دانسته باشید ای مِهان | |
| ۴۱۸۶ | زیرِ سایه یْ این درختم مَستِ ناز | هین بِیَندازید پاها را دِراز | |
| ۴۱۸۷ | پای‌هایِ پُر عَنا از راهِ دین | بر کِنار و دستِ حورانْ خالِدین | |
| ۴۱۸۸ | حوریان گشته مُغَمَّز مِهْربان | کَزْ سَفَر باز آمدند این صوفیان | |
| ۴۱۸۹ | صوفیانِ صافیانْ چون نورِ خَور | مُدَّتی افتاده بر خاک و قَذَر | |
| ۴۱۹۰ | بی‌اَثَر پاک از قَذَر باز آمدند | هَمچو نورِ خورْ سویِ قُرصِ بُلند | |
| ۴۱۹۱ | این گروهِ مُجرِمان هم ای مَجید | جُمله سَرهاشان به دیواری رَسید | |
| ۴۱۹۲ | بَر خَطا و جُرمِ خود واقِف شُدند | گَرچه ماتِ کَعْبَتَیْنِ شَهْ بُدَند | |
| ۴۱۹۳ | رو به تو کردند اکنون اَهْ‌کُنان | ای کِه لُطْفِ مُجرِمان را رَهْ‌کُنان | |
| ۴۱۹۴ | راهْ دِهْ آلودگان را اَلْعَجَل | در فُراتِ عَفْو و عَیْنِ مُغْتَسَل | |
| ۴۱۹۵ | تا که غُسل آرَند زان جُرمِ دراز | در صَفِ پاکان رَوَند اَنْدَر نماز | |
| ۴۱۹۶ | اَندَر آن صَف‌ها زِ اندازه بُرون | غَرقگانِ نورِ نَحنُ الصّافون | |
| ۴۱۹۷ | چون سُخَن در وَصْفِ این حالَت رَسید | هم قَلَم بِشْکَست و هم کاغذ دَرید | |
| ۴۱۹۸ | بَحر را پِیْمود هیچ اُسْکُرّه‌یی؟ | شیر را برداشت هرگز بَرّه‌یی؟ | |
| ۴۱۹۹ | گَر حِجابَسْتَت بُرون رو زِ احْتِجاب | تا بِبینی پادشاهیِّ عُجاب | |
| ۴۲۰۰ | گَرچه بِشْکَستند جامَت قومِ مَست | آن کِه مَست از تو بُوَد عُذْریش هست | |
| ۴۲۰۱ | مَستیِ ایشان به اِقبال و به مال | نه زِ باده یْ توست ای شیرین فِعال؟ | |
| ۴۲۰۲ | ای شَهَنْشَه مَستِ تَخْصیص تواَند | عَفْو کُن از مَستِ خود ای عَفْومَند | |
| ۴۲۰۳ | لَذَّتِ تَخْصیصِ تو وَقتِ خِطاب | آن کُند که نایَد از صد خُمْ شراب | |
| ۴۲۰۴ | چون که مَستَم کرده‌یی حَدَّم مَزَن | شَرعْ مَسْتان را نَبیند حَد زدن | |
| ۴۲۰۵ | چون شَوَم هوشیار آنگاهَم بِزَن | که نخواهم گشت خود هُشیارْ من | |
| ۴۲۰۶ | هرکِه از جامِ تو خورْد ای ذوالْمِنَن | تا اَبَد رَست از هُش و از حَد زدن | |
| ۴۲۰۷ | خالِدینَ فی فَناءٍ سُکْرُهُم | مَنْ تَفانی فی هَواکُم لَمْ یَقُمْ | |
| ۴۲۰۸ | فَضلِ تو گوید دلِ ما را که رو | ای شُده در دوغِ عشقِ ما گِرو | |
| ۴۲۰۹ | چون مگس در دوغِ ما اُفتاده‌یی | تو نه‌یی مَستْ ای مگس تو باده‌یی | |
| ۴۲۱۰ | کَرکَسانْ مَست از تو گَردند ای مگس | چون که بر بَحرِ عَسَل رانی فَرَس | |
| ۴۲۱۱ | کوه‌ها چون ذَرّه‌ها سَرمَستِ تو | نُقطه و پَرگار و خَطْ در دستِ تو | |
| ۴۲۱۲ | فِتْنه که لَرْزند ازو لَرزانِ توست | هر گِران‌قیمَت گُهَر اَرْزانِ توست | |
| ۴۲۱۳ | گر خدا دادی مرا پانْصَد دَهان | گُفتَمی شَرحِ تو ای جان و جهان | |
| ۴۲۱۴ | یک دَهان دارم من آن هم مُنْکَسِر | در خَجالَت از تو ای دانایِ سِر | |
| ۴۲۱۵ | مُنْکَسِرتر خود نباشم از عَدَم | کَزْ دَهانَش آمدَسْتَند این اُمَم | |
| ۴۲۱۶ | صد هزار آثارِ غَیْبی مُنْتَظِر | کَزْ عَدَم بیرون جَهَد با لُطْف و بِر | |
| ۴۲۱۷ | از تَقاضایِ تو می‌خارَد سَرم | ای بِمُرده من به پیشِ آن کَرَم | |
| ۴۲۱۸ | رَغبَتِ ما از تَقاضایِ تو است | جَذْبهٔ حَقّ است هر جا رَهْ‌رو است | |
| ۴۲۱۹ | خاکْ بی‌بادی به بالا بَر جَهَد؟ | کَشتیِ بی‌بَحرْ پا در رَهْ نَهَد؟ | |
| ۴۲۲۰ | پیشِ آبِ زندگانی کَسْ نَمُرد | پیشِ آبَت آبِ حیوان است دُرد | |
| ۴۲۲۱ | آبِ حیوانْ قِبلهٔ جانْ دوستان | ز آب باشد سبز و خندان بوستان | |
| ۴۲۲۲ | مرگْ آشامان زِ عشقش زنده‌اند | دلْ زِ جان و آبِ جانْ بَر کَنده‌اند | |
| ۴۲۲۳ | آبِ عشقِ تو چو ما را دست داد | آبِ حیوان شُد به پیشِ ما کَساد | |
| ۴۲۲۴ | ز آبِ حیوان هست هر جان را نُوی | لیکْ آبِ آبِ حیوانی توی | |
| ۴۲۲۵ | هر دَمی مرگیّ و حَشْری دادی اَم | تا بِدیدَم دستْ بُردِ آن کَرَم | |
| ۴۲۲۶ | همچو خُفتن گشت این مُردن مرا | زِ اعْتِمادِ بَعْث کردن ای خدا | |
| ۴۲۲۷ | هفت دریا هر دَمْ اَرْ گردد سَراب | گوش گیری آوَریْش ای آبِ آب | |
| ۴۲۲۸ | عقلْ لَرزان از اَجَل وان عشقْ شوخ | سنگ کِی تَرسَد زِ بارانْ چون کُلوخ؟ | |
| ۴۲۲۹ | از صِحافِ مَثنوی این پنجم است | در بُروجِ چَرخِ جان چون اَنْجُم است | |
| ۴۲۳۰ | رَهْ نَیابَد از سِتاره هر حَواس | جُز که کَشتیبانِ اِسْتاره‌شِناس | |
| ۴۲۳۱ | جُز نِظاره نیست قِسْمِ دیگران | از سُعودَش غافِل اَند و از قِران | |
| ۴۲۳۲ | آشنایی گیر شب‌ها تا به روز | با چُنین اِسْتاره‌هایِ دیوْسوز | |
| ۴۲۳۳ | هر یکی در دَفعِ دیوِ بَدگُمان | هست نَفْط اَنْدازِ قَلْعه‌یْ آسْمان | |
| ۴۲۳۴ | اَخْتَران با دیوْ هَمچون عَقْرب است | مُشتری را او وَلیُّ الْاقْرب است | |
| ۴۲۳۵ | قَوْس اگر از تیر دوزَد دیو را | دَلْوِ پُر آب است زَرْع و میو را | |
| ۴۲۳۶ | حوت اگرچه کَشتیِ غَی بِشْکَنَد | دوست را چون ثَوْرْ کِشتی می‌کُند | |
| ۴۲۳۷ | شَمْس اگر شب را بِدرَّد چون اَسَد | لَعْل را زو خِلْعَتِ اَطْلَس رَسَد | |
| ۴۲۳۸ | هر وجودی کَزْ عَدَم بِنْمود سَر | بر یکی زَهْر است و بر دیگر شِکَر | |
| ۴۲۳۹ | دوست شو وَزْ خویِ ناخوش شو بَری | تا زِ خُمره یْ زَهْر هم شِکَّر خَوری | |
| ۴۲۴۰ | زان نَشُد فاروق را زَهْری گَزَند | که بُد آن تِریاقِ فاروقیش قَنْد |
تعقیب
[…] کنون نیافته‌ام ولی مولانا در مثنوی بدان اشاره کرده: (دفتر پنجم بخش ۱۷۸ بیت ۴۲۴۰) زان نَشُد فاروق را زَهْری گَزَند که بُد آن تِریاقِ […]
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!