مثنوی مولانا – دفتر اوّل – بخش ۹۱ – تَفسیرِ قولِ حکیم به هَرچْ از راه وامانی، چه کُفر آن حَرف و چه ایمان به هَرچْ از دوست دور اُفْتی چه زشت آن نَقْش و چه زیبا در معنیِ قَوْلُهُ عَلَیْهِ‌ الْسَّلامْ اِنَّ سَعْدًا لَغَیورٌ وَ اَنَا اَغْیَرُ مِنْ سَعْدٍ وَاللهُ اَغْیَرُ مِنّی وَمِنْ غَیْرَتِهِ حَرَّمَ الْفَواحِشَ ما ظَهَرَ مِنْها و ما بَطَنَ

۱۷۷۲	جُمله عالَم زان غَیور آمد که حَق	بُرد در غَیرتْ بَرین عالَم سَبَق
۱۷۷۳	او چو جان است و جهانْ چون کالْبَد	کالْبَد از جان پَذیرد نیک و بَد
۱۷۷۴	هرکِه مِحْرابِ نمازش گشت عَیْن	سویِ ایمان رَفتنَش می‌دان تو شَیْن
۱۷۷۵	هرکِه شُد مَر شاه را او جامه‌دار	هست خُسران بَهرِ شاهَش اِتّجار
۱۷۷۶	هرکِه با سُلطان شود او هم‌نِشین	بر دَرَش بودن بُوَد حَیْف و غَبین
۱۷۷۷	دستْ بوسَش چون رَسید از پادشاه	گَر گُزینَد بوسِ پا، باشد گناه
۱۷۷۸	گَرچه سَر بر پا نَهادن خِدمَت است	پیشِ آن خِدمَت خَطا و زَلَّت است
۱۷۷۹	شاه را غَیرت بُوَد بر هرکِه او	بو گُزینَد بَعدِ زان که دید رو
۱۷۸۰	غَیرتِ حَق بر مَثَلْ گندم بُوَد	کاهِ خَرمَنْ غَیرتِ مَردم بُوَد
۱۷۸۱	اَصلِ غَیرت‌ها بِدانید از اِله	آنِ خَلْقانْ فَرعِ حَقْ بی‌اِشْتِباه
۱۷۸۲	شَرحِ این بُگْذارم و گیرم گِلِه	از جَفایِ آن نِگارِ دَهْ‌دِلِه
۱۷۸۳	نالَم، ایرا ناله‌ها خوش آیَدَش	از دو عالَمْ ناله و غَم بایَدَش
۱۷۸۴	چون نَنالَم تَلْخ از دَستانِ او؟	چون نی‌اَم در حَلْقۀ مَستانِ او
۱۷۸۵	چون نَباشم هَمچو شبْ بی‌روزِ او؟	بی وصالِ رویِ روزاَفْروزِ او؟
۱۷۸۶	ناخوشِ او خوش بُوَد در جانِ من	جانْ فِدایِ یارِ دلْ‌رَنجانِ من
۱۷۸۷	عاشقم بر رنجِ خویش و دَردِ خویش	بَهرِ خُشنودیِّ شاهِ فَردِ خویش
۱۷۸۸	خاکِ غَم را سُرمه سازم بَهرِ چَشم	تا زِ گوهر پُر شود دو بَحْرِ چَشم
۱۷۸۹	اشکْ کان از بَهرِ او بارَند خَلْق	گوهر است و اشک پِنْدارَند خَلْق
۱۷۹۰	من زِ جانِ جانْ شِکایَت می‌کُنم	من نی‌اَم شاکی، رِوایَت می‌کُنم
۱۷۹۱	دل هَمی گوید کَزو رَنْجیده‌اَم	وَزْ نِفاقِ سُست می‌خندیده‌ام
۱۷۹۲	راستی کُن ای تو فَخْرِ راسْتان	ای تو صَدْر و من دَرَت را آسْتان
۱۷۹۳	آستان و صَدْر در مَعنی کجاست؟	ما و من کو آن طَرَف کان یارِ ماست؟
۱۷۹۴	ای رَهیده جانِ تو از ما و من	ای لَطیفه‌یْ روحْ اَنْدَر مَرد و زن
۱۷۹۵	مَرد و زن چون یک شود، آن یک تویی	چون که یک‌ها مَحْو شُد، آنَک تویی
۱۷۹۶	این من و ما بَهرِ آن بَرساختی	تا تو با خود نَردِ خِدمَت باختی
۱۷۹۷	تا من و توها همه یک جان شوند	عاقِبَت مُسْتَغرِقِ جانانْ شوند
۱۷۹۸	این همه هست و بیا ای اَمرِ کُن	ای مُنَزَّه از بیا و از سُخُن
۱۷۹۹	جسمْ جسمانه تَوانَد دیدَنَت	در خیال آرَد غَم و خندیدَنَت
۱۸۰۰	دل که او بَسته‌یْ غَم و خندیدن است	تو مگو کو لایِقِ آن دیدن است
۱۸۰۱	آن که او بَسته‌یْ غَم و خنده بُوَد	او بِدین دو عاریَت زنده بُوَد
۱۸۰۲	باغِ سَبزِ عشق کو بی‌مُنْتَهاست	جُز غَم و شادی دَرو بَسْ میوه‌هاست
۱۸۰۳	عاشقی زین هر دو حالَت بَرتَر است	بی بهار و بی‌خَزانْ سَبز و تَر است
۱۸۰۴	دِهْ زکاتِ رویِ خوب، ای خوب‌رو	شَرحِ جانِ شَرحَه شَرحَه بازگو
۱۸۰۵	کَزْ کِرِشْمِ غَمْزه‌یی، غَمّازه‌‌یی	بر دِلَم بِنْهاد داغی تازه‌یی
۱۸۰۶	من حَلالَش کردم اَرْ خونم بریخت	من همی گفتم حلال، او می‌گُریخت
۱۸۰۷	چون گُریزانی زِ ناله‌یْ خاکیان	غَمْ چه ریزی بر دلِ غَمناکیان؟
۱۸۰۸	ای کِه هر صُبحی که از مَشرق بِتافت	هَمچو چَشمه‌یْ مُشْرِقَت در جوش یافت
۱۸۰۹	چون بَهانه دادی این شَیْدات را؟	ای بَها نه شِکَّرِ لَب‌هات را
۱۸۱۰	ای جهانِ کُهنه را تو جانِ نو	از تَنِ بی‌جان و دلْ اَفْغان شِنو
۱۸۱۱	شَرحِ گُل بُگْذار از بَهرِ خدا	شَرحِ بُلبُل گو که شُد از گُلْ جُدا
۱۸۱۲	از غَم و شادی نباشد جوشِ ما	با خیال و وَهْم نَبْوَد هوشِ ما
۱۸۱۳	حالتی دیگر بُوَد کان نادر است	تو مَشو مُنْکِر که حَقْ بَسْ قادر است
۱۸۱۴	تو قیاس از حالتِ انسان مَکُن	مَنْزِل اَنْدر جور و در اِحْسان مَکُن
۱۸۱۵	جور و اِحْسان، رَنج و شادی حادِث است	حادِثان میرَند و حَقْشانْ وارِث است
۱۸۱۶	صُبح شُد، ای صُبح را صُبح و پناه	عُذرِ مَخْدومی حُسام‌ُالدّین بِخواه
۱۸۱۷	عُذرخواهِ عقلِ کُلّ و جانْ تویی	جانِ جان و تابِشِ مَرجانْ تویی
۱۸۱۸	تافت نورِ صُبح و ما از نورِ تو	در صَبوحی با میِ مَنْصورِ تو
۱۸۱۹	دادۀ تو چون چُنین دارد مرا	باده کِه بْوَد کو طَرَب آرَد مرا؟
۱۸۲۰	باده در جوشِشْ گدایِ جوشِ ماست	چَرخْ در گَردشْ گدایِ هوشِ ماست
۱۸۲۱	باده از ما مَست شُد، نه ما ازو	قالَب از ما هست شُد، نه ما ازو
۱۸۲۲	ما چو زنبوریم و قالَب‌ها چو موم	خانه خانه کرده قالَب را چو موم

#دکلمه_مثنوی

تعقیب

دیدگاه خود را ثبت کنید

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

با ما در تماس باشيد

صفحات

لينك هاي ويژه