مثنوی مولانا – دفتر ششم – بخش ۱۰۰ – مُواخذهٔ یوسُفِ صِدّیق صَلَواتُ اللهُ عَلَیْهِ به حَبْسِ بِضْعَ سِنین به سَبَبِ یاری خواستن از غیرِ حَق و گفتنِ اُذْکُرْنی عِنْدَ رَبِّکَ مَعَ تَقْریرِهِ
| ۳۴۰۹ | آن چُنان که یوسُف از زندانی‌یی | با نیازی خاضِعی سَعْدانی‌یی | |
| ۳۴۱۰ | خواست یاری گفت چون بیرون رَوی | پیشِ شَهْ گردد امورَت مُسْتَوی | |
| ۳۴۱۱ | یادِ من کُن پیش تَختِ آن عزیز | تا مرا هم وا خَرَد زین حَبْس نیز | |
| ۳۴۱۲ | کِی دَهَد زندانی‌یی در اِقْتِناص | مَردِ زندانیِّ دیگر را خَلاص؟ | |
| ۳۴۱۳ | اَهْلِ دنیا جُملگان زندانی اَند | اِنْتِظارِ مرگِ دارِ فانی اَند | |
| ۳۴۱۴ | جُز مگر نادِر یکی فَردانی‌یی | تَنْ به زندانْ جانِ او کیوانی‌یی | |
| ۳۴۱۵ | پَس جَزایِ آن کِه دید او را مُعین | مانْد یوسُف حَبْس در بِضْعَ سِنین | |
| ۳۴۱۶ | یادِ یوسُف دیو از عَقلَش سِتُرد | وَز دِلَش دیو آن سُخَن از یاد بُرد | |
| ۳۴۱۷ | زین گُنَه کامَد از آن نیکوخِصال | ماند در زندان زِ داوَر چند سال | |
| ۳۴۱۸ | که چه تَقْصیر آمد از خورشیدِ داد | تا تو چون خُفّاش اُفتی در سَواد؟ | |
| ۳۴۱۹ | هین چه تَقْصیر آمد از بَحْر و سَحاب | تا تو یاری خواهی از ریگ و سَراب؟ | |
| ۳۴۲۰ | عام اگر خُفّاش طَبْع اَند و مَجاز | یوسُفا داری تو آخِر چَشمِ باز | |
| ۳۴۲۱ | گَر خُفاشی رفت در کور و کَبود | بازِ سُلطان دیده را باری چه بود؟ | |
| ۳۴۲۲ | پَس اَدَب کَردَش بِدین جُرمْ اوسْتاد | که مَساز از چوبِ پوسیده عِماد | |
| ۳۴۲۳ | لیکْ یوسُف را به خود مشغول کرد | تا نَیایَد در دِلَش زان حَبْسْ دَرد | |
| ۳۴۲۴ | آن‌چُنانَش اُنْس و مَستی داد حَق | که نه زندان مانْد پیشَشْ نه غَسَق | |
| ۳۴۲۵ | نیست زندانی وَحِشْ‌تَراز رَحِم | ناخوش و تاریک و پُرخون و وَخِم | |
| ۳۴۲۶ | چون گُشادَت حَقْ دریچه سویِ خویش | در رَحِم هر دَمْ فَزایَد تَنْت بیش | |
| ۳۴۲۷ | اَنْدَر آن زندان زِ ذوقِ بی‌قیاس | خوش شِکُفت از غَرسِ جسمِ تو حَواس | |
| ۳۴۲۸ | زان رَحِمْ بیرون شُدن بر تو دُرُشت | می‌گُریزی از زَهارَش سویِ پُشت | |
| ۳۴۲۹ | راهِ لَذَّت از دَرون دان نَز بُرون | اَبْلَهی دان جُستنِ قَصر و حُصون | |
| ۳۴۳۰ | آن یکی در کُنجِ مَسجدْ مَست و شاد | وان دِگَر در باغْ تُرْش و بی‌مُراد | |
| ۳۴۳۱ | قَصر چیزی نیست ویران کُن بَدَن | گنج در ویرانی است ای میرِ من | |
| ۳۴۳۲ | این نمی‌بینی که در بَزْمِ شراب | مَستْ آن گَهْ خوش شود کو شُد خَراب؟ | |
| ۳۴۳۳ | گَرچه پُر نَقْش است خانه بَر کَنَش | گنج جو وَزْ گنجْ آبادان کُنَش | |
| ۳۴۳۴ | خانه‌یی پُر نَقْشِ تصویر و خیال | وین صُوَر چون پَرده بر گنجِ وِصال | |
| ۳۴۳۵ | پَرتوِ گنج است و تابِش‌هایِ زَر | که دَرین سینه هَمی‌جوشَد صُوَر | |
| ۳۴۳۶ | هم زِ لُطف و عکسِ آبِ با شَرَف | پَرده شُد بر رویِ آبْ اَجْزایِ کَف | |
| ۳۴۳۷ | هم زِ لُطف و جوشِ جانِ با ثَمَن | پَرده‌یی بر رویِ جان شُد شَخْصِ تَن | |
| ۳۴۳۸ | پَس مَثَل بِشْنو که در اَفْواهْ خاست | کین چه بر ماست ای برادر هم زِ ماست | |
| ۳۴۳۹ | زین حِجابْ این تشنگانِ کَفْ‌پَرَست | ز آبِ صافی اوفْتاده دورْدست | |
| ۳۴۴۰ | آفتابا با چو تو قِبْله و اِمام | شبْ‌پَرَستیّ و خُفاشی می‌کُنیم | |
| ۳۴۴۱ | سویِ خود کُن این خُفاشان را مَطار | زین خُفاشیشان بِخَر ای مُسْتَجار | |
| ۳۴۴۲ | این جوان زین جُرمْ ضال است و مُغیر | که بمن آمد ولی او را مگیر | |
| ۳۴۴۳ | در عِمادُ الْمُلْک این اَنْدیشه‌ها | گشته جوشان چون اَسَد در بیشه‌ها | |
| ۳۴۴۴ | ایستاده پیشِ سُلطانْ ظاهِرَش | در ریاضِ غَیْبْ جانِ طایِرَش | |
| ۳۴۴۵ | چون مَلایِک او به اِقْلیمِ اَلَست | هر دَمی می‌شُد به شُربِ تازه مَست | |
| ۳۴۴۶ | اَنْدَرونْ سور و بُرونْ چون پُر غَمی | در تَنِ هَمچون لَحَد خوش عالَمی | |
| ۳۴۴۷ | او دَرین حیرت بُد و در اِنْتِظار | تا چه پیدا آید از غَیْب و سِرار؟ | |
| ۳۴۴۸ | اسب را اَنْدَر کَشیدند آن زمان | پیشِ خوارَمْشاه سَرهَنگانْ کَشان | |
| ۳۴۴۹ | اَلْحَق اَنْدَر زیرِ این چَرخِ کَبود | آن‌چُنان کُرّه به قَدّ و تَکْ نبود | |
| ۳۴۵۰ | می‌رُبودی رَنگِ او هر دیده را | مَرْحَب آن از بَرق و مَهْ زاییده را | |
| ۳۴۵۱ | هَمچو مَهْ هَمچون عُطارِدْ تیزْرو | گویی‌یی صَرْصَرْ عَلَف بودش نه جو | |
| ۳۴۵۲ | ماهْ عَرصه‌یْ آسْمان را در شبی | می‌بَرَد اَنْدَر مَسیر و مَذهَبی | |
| ۳۴۵۳ | چون به یک شب مَهْ بُرید اَبْراج را | از چه مُنْکر می‌شَوی مِعْراج را؟ | |
| ۳۴۵۴ | صد چو ماه است آن عَجَب دُرِّ یَتیم | که به یک ایمایِ او شُد مَهْ دو نیم | |
| ۳۴۵۵ | آن عَجَب کو در شِکافِ مَهْ نِمود | هم به قَدْرِ ضَعْفِ حِسِّ خَلْق بود | |
| ۳۴۵۶ | کار و بارِ اَنْبیا و مُرْسَلون | هست از اَفْلاک و اَخْتَرها بُرون | |
| ۳۴۵۷ | تو بُرون رو هم زِ اَفْلاک و دَوار | وان گَهان نَظّاره کُن آن کار و بار | |
| ۳۴۵۸ | در میانِ بَیْضه‌یی چون فَرْخ‌ها | نَشْنَوی تَسْبیحِ مُرغانِ هوا | |
| ۳۴۵۹ | مُعْجزات این‌جا نخواهد شَرح گَشت | زَاسْب و خوارَمْشاه گو و سَرگُذشت | |
| ۳۴۶۰ | آفتابِ لُطفِ حَقْ بر هر چه تافت | از سگ و از اسبْ فَرِّ کَهْف یافت | |
| ۳۴۶۱ | تابِ لُطْفَش را تو یکسان هم مَدان | سنگ را و لَعْل را داد او نِشان | |
| ۳۴۶۲ | لَعْل را زان هست گنجِ مُقْتَبَس | سنگ را گَرمیّ و تابانیّ و بَس | |
| ۳۴۶۳ | آن کِه بر دیوار اُفْتَد آفتاب | آن‌چُنان نَبْوَد کَزْ آب و اِضْطِراب | |
| ۳۴۶۴ | چون دَمی حیران شُد از وِیْ شاهِ فَرد | رویِ خود سویِ عِمادُ الْمُلْک کرد | |
| ۳۴۶۵ | کِی اِچی بَس خوب اسبی نیست این؟ | از بهشت است این مگر نه از زمین | |
| ۳۴۶۶ | پَس عِمادُ الْمُلْک گُفتَش ای خَدیو | چون فرشته گردد از مَیْلِ تو دیو | |
| ۳۴۶۷ | در نَظَر آنچْ آوَری گردید نیک | بَس گَش و رَعْناست این مَرکَب وَلیک | |
| ۳۴۶۸ | هست ناقِصْ آن سَر اَنْدَر پیکرش | چون سَرِ گاواست گویی آن سَرَش | |
| ۳۴۶۹ | در دلِ خوارَمْشه این دَم کار کرد | اسب را در مَنْظَرِ شَهْ خوار کرد | |
| ۳۴۷۰ | چون غَرَض دَلّاله گشت و واصِفی | از سه گَزْ کَرباس یابی یوسُفی | |
| ۳۴۷۱ | چون که هنگامِ فِراقِ جان شود | دیوْ دَلّال دُر ایمان شود | |
| ۳۴۷۲ | پَس فُروشَد اَبْلَه ایمان را شِتاب | اَنْدَر آن تَنگی به یک اِبْریقْ آب | |
| ۳۴۷۳ | وان خیالی باشد و اِبْریقْ نی | قَصْدِ آن دَلّال جُز تَخْریقْ نی | |
| ۳۴۷۴ | این زمان که تو صَحیح و فَربَهی | صِدْق را بَهْرِ خیالی می‌دَهی | |
| ۳۴۷۵ | می‌فُروشی هر زمانی دُرِّ کان | هَمچو طِفْلی می‌سِتانی گِردکان | |
| ۳۴۷۶ | پَس در آن رَنْجوری روزِ اَجَل | نیست نادِر گَر بُوَد اینَت عَمَل | |
| ۳۴۷۷ | در خیالَت صورتی جوشیده‌یی | هَمچو جَوْزی وَقتِ دَقْ پوسیده‌یی | |
| ۳۴۷۸ | هست از آغاز چون بَدْر آن خیال | لیکْ آخِر می‌شود هَمچون هِلال | |
| ۳۴۷۹ | گَر تو اَوَّل بِنْگَری چون آخِرَش | فارغ آیی از فَریب فاتِرَش | |
| ۳۴۸۰ | جَوْزِ پوسیده‌ست دنیا ای اَمین | اِمْتِحانَش کَم کُن از دورَش بِبین | |
| ۳۴۸۱ | شاهْ دید آن اسب را با چَشمِ حال | وان عِمادُالْمُلْکْ با چَشمِ مَآل | |
| ۳۴۸۲ | چَشمِ شَهْ دو گَز هَمی دید از لُغَز | چَشمِ آن پایان‌نِگَر پنجاه گَزْ | |
| ۳۴۸۳ | آن چه سُرمه‌ست آن که یَزدان می‌َکَشَد | کَزْ پَسِ صد پَرده بیند جانْ رَشَد؟ | |
| ۳۴۸۴ | چَشمِ مِهْتَر چون به آخِر بود جُفت | پَس بِدان دیده جهان را جیفه گفت | |
| ۳۴۸۵ | زین یکی ذَمَّش که بِشْنود او وَحَسْب | پَس فَسُرد اَنْدَر دلِ شَهْ مِهْرِ اسب | |
| ۳۴۸۶ | چَشمِ خود بُگْذاشت و چَشمِ او گُزید | هوشِ خود بُگْذاشت و قولِ او شَنید | |
| ۳۴۸۷ | این بَهانه بود و آن دَیّان فَرد | از نیاز آن در دلِ شَهْ سَرد کرد | |
| ۳۴۸۸ | دَر بِبَست از حُسنِ او پیشِ بَصَر | آن سُخَن بُد در میانْ چون بانگِ دَر | |
| ۳۴۸۹ | پَرده کرد آن نُکته را بر چَشمِ شَهْ | که از آن پَرده نِمایَد مَهْ سِیَه | |
| ۳۴۹۰ | پاکْ بَنّایی که بَر سازد حُصون | در جهانِ غَیْب از گفت و فُسون | |
| ۳۴۹۱ | بانگِ درْدان گفت را از قَصرِ راز | تا که بانگِ وا شُد است این یا فَراز؟ | |
| ۳۴۹۲ | بانگِ دَر مَحْسوس و دَر از حِسْ بُرون | تُبْصرون این بانگ و در لا تُبْصِرون | |
| ۳۴۹۳ | چَنگِ حِکْمَت چون که خوش‌آواز شُد | تا چه دَر از رَوْضِ جَنَّت باز شُد | |
| ۳۴۹۴ | بانگِ گفتِ بَد چو دَرْوا می‌شود | از سَقَر تا خود چه دَر وا می‌شود؟ | |
| ۳۴۹۵ | بانگِ دَر بِشْنو چو دوری از دَرَش | ای خُنُک او را که وا شُد مَنْظَرَش | |
| ۳۴۹۶ | چون تو می‌بینی که نیکی می‌کُنی | بر حَیات و راحَتی بَر می‌زَنی | |
| ۳۴۹۷ | چون که تَقْصیر و فَسادی می‌رَوَد | آن حَیات و ذوقْ پنهان می‌شود | |
| ۳۴۹۸ | دیدِ خود مَگْذار از دیدِ خَسان | که به مُردارَت کَشَند این کَرکَسان | |
| ۳۴۹۹ | چَشمِ چون نَرگس فروبَندی که چی؟ | هین عصایَم کَشْ که کورم ای اِچی | |
| ۳۵۰۰ | وان عَصاکَش که گُزیدی در سَفَر | خود بِبینی باشد از تو کورْتَر | |
| ۳۵۰۱ | دستْ کورانه به حَبْلُ اللهْ زَن | جُز بر اَمْر و نَهیِ یَزدانی مَتَن | |
| ۳۵۰۲ | چیست حَبْلُ‌اللهْ ؟ رها کردن هوا | کین هوا شُد صَرْصَری مَر عاد را | |
| ۳۵۰۳ | خَلْق در زندان نِشَسته از هواست | مُرغ را پَرها بِبَسته از هواست | |
| ۳۵۰۴ | ماهی اَنْدَر تابهٔ گرم از هواست | رَفته از مَسْتوریانْ شَرم از هواست | |
| ۳۵۰۵ | چَشمِ شِحْنه شُعلهٔ نار از هواست | چارْمیخ و هَیْبَتِ دار از هواست | |
| ۳۵۰۶ | شِحْنهٔ اَجْسام دیدی بر زمین | شِحْنهٔ اَحْکامِ جان را هم بِبین | |
| ۳۵۰۷ | روح را در غَیْبْ خود اِشْکَنجه‌هاست | لیک تا نَجْهی شِکَنجه در خَفاست | |
| ۳۵۰۸ | چون رَهیدی بینی اِشْکَنجه وْ دَمار | زان که ضِدّ از ضِدّ گردد آشکار | |
| ۳۵۰۹ | آن کِه در چَهْ زاد و در آبِ سیاه | او چه داند لُطفِ دشت و رَنجِ چاه؟ | |
| ۳۵۱۰ | چون رَها کردی هوا از بیمِ حَق | دَر رَسَد سَغْراقْ از تَسْنیمِ حَق | |
| ۳۵۱۱ | لا تُطَرِّقْ فی هَواکَ سَلْ سَبیل | مِنْ جَنابِ اللهِ نَحْوَ السَّلْسَبیل | |
| ۳۵۱۲ | لا تَکُنْ طَوْعَ الْهَوی مِثْلَ الْحَشیش | اِنِّ ظِلَّ الْعَرْشِ اَوْلی مِنْ عَریش | |
| ۳۵۱۳ | گفت سُلطان اسب را وا پَس بَرید | زودْتَر زین مَظْلَمه بازَم خرید | |
| ۳۵۱۴ | با دلِ خود شَهْ نَفَرمود این قَدَر | شیر را مَفْریب زین رَاْسُ الْبَقَر | |
| ۳۵۱۵ | پایِ گاو اَنْدَر میان آری زِ داو | رو نَدوزَد حَقْ بر اسبی شاخِ گاو | |
| ۳۵۱۶ | بَس مُناسب صَنْعَت است این شُهره زاو | کِی نَهَد بر جسمِ اسب او عُضوِ گاو؟ | |
| ۳۵۱۷ | زاوْ اَبْدان را مُناسب ساخته | قَصرهایِ مُنْتَقِل پَرداخته | |
| ۳۵۱۸ | در میانِ قَصرها تَخْریج‌ها | از سویِ اینْ سویِ آن ِصهْریج‌ها | |
| ۳۵۱۹ | وَز دَرونْشان عالَمی بی‌مُنْتَها | در میانِ خَرگَهی چندین فضا | |
| ۳۵۲۰ | گَهْ چو کابوسی نِمایَد ماه را | گَهْ نِمایَد روضه قَعْرِ چاه را | |
| ۳۵۲۱ | قَبْض و بَسْطِ چَشمِ دلْ از ذوالْجَلال | دَم به دَم چون می‌کُند سِحْرِ حَلال | |
| ۳۵۲۲ | زین سَبَب دَرخواست از حَقْ مُصْطَفی | زشت را هم زشت و حَق را حَقَْنَما | |
| ۳۵۲۳ | تا به آخِر چون بِگَردانی وَرَق | از پَشیمانی نَیُفْتَم در قَلَق | |
| ۳۵۲۴ | مَکْر که کرد آن عِمادُ الْمُلْکِ فَرد | مالِکُ الْمُلْکَش بِدان اِرْشاد کرد | |
| ۳۵۲۵ | مَکْرِ حَق سَرچشمهٔ این مَکْرهاست | قَلْب بَیْنَ اِصْبَعَیْنِ کِبْریاست | |
| ۳۵۲۶ | آن کِه سازد در دِلَت مَکْر و قیاس | آتشی دانَد زدن اَنْدَر پَلاس |
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!