مثنوی مولانا – دفتر ششم – بخش ۴۷ – بارِ دیگر رُجوع کردن به قِصّهٔ صوفی و قاضی
| ۱۴۸۷ | گفت صوفی در قِصاصِ یک قَفا | سَر نَشایَد باد دادن از عَمی | |
| ۱۴۸۸ | خِرقهٔ تسلیم اَنْدَر گردنم | بر من آسان کرد سیلی خوردنم | |
| ۱۴۸۹ | دید صوفی خَصْمِ خود را سَخت زار | گفت اگر مُشتَش زَنَم من خَصْم‌وار | |
| ۱۴۹۰ | او به یک مُشتَم بِریزَد چون رَصاص | شاه فرماید مرا زَجْر و قِصاص | |
| ۱۴۹۱ | خیمه ویران است و بِشْکَسته وَتَد | او بَهانه می‌جُوَد تا دَر فُتَد | |
| ۱۴۹۲ | بَهْرِ این مُرده دریغ آید دریغ | که قِصاصَم اُفْتَد اَنْدَر زیرِ تیغ | |
| ۱۴۹۳ | چون نمی‌توانست کَف بر خَصْم زَد | عَزمَش آن شُد کِشْ سویِ قاضی بَرَد | |
| ۱۴۹۴ | که تَرازویِ حَق است و کَیْله‌اَش | مَخْلَص است از مَکْرِ دیو و حیله‌اَش | |
| ۱۴۹۵ | هست او مِقْراضِ اَحْقاد و جِدال | قاطِعِ جنگِ دو خَصْم و قیل و قال | |
| ۱۴۹۶ | دیو در شیشه کُند اَفْسونِ او | فِتْنه‌ها ساکِن کُند قانونِ او | |
| ۱۴۹۷ | چون تَرازو دید خَصْمِ پُر طَمَع | سَرکَشی بُگْذارَد و گردد تَبَع | |
| ۱۴۹۸ | وَر تَرازو نیست گَر اَفْزون دَهیش | از قِسَم راضی نگردد آگَهیش | |
| ۱۴۹۹ | هست قاضی رَحمَت و دَفْعِ سِتیز | قَطره‌یی از بَحْرِ عدلِ رَسْتخیز | |
| ۱۵۰۰ | قَطره گرچه خُرد و کوتَه‌پا بُوَد | لُطْفِ آبِ بَحْر ازو پیدا بُوَد | |
| ۱۵۰۱ | از غُبار اَرْ پاک داری گِله را | تو زِ یک قطره بِبینی دَجْله را | |
| ۱۵۰۲ | جُزوها بر حالِ کُل‌ها شاهِد است | تا شَفَق غَمّاز خورشید آمده ست | |
| ۱۵۰۳ | آن قَسَم بر جسمِ اَحمَد رانْد حَق | آنچه فَرموده‌ست کَلّا وَالشَّفَق | |
| ۱۵۰۴ | مور بر دانه چرا لَرْزان بُدی | گَر از آن یک دانه خَرمَن‌دان بُدی؟ | |
| ۱۵۰۵ | بر سَرِ حَرف آ که صوفی بی‌دل است | در مُکافاتِ جَفا مُسْتَعْجِل است | |
| ۱۵۰۶ | ای تو کرده ظُلْم‌ها چون خوشْ‌دلی؟ | از تَقاضایِ مُکافی غافِلی؟ | |
| ۱۵۰۷ | یا فراموشَت شُده‌ست از کَرده‌هات | که فُرو آویخت غَفلَت پَرده‌هات؟ | |
| ۱۵۰۸ | گَر نه خَصْمی هاسْتی اَنْدَر قَفات | جِرمِ گَردونْ رَشک بُردی بر صَفات | |
| ۱۵۰۹ | لیکْ مَحْبوسی برایِ آن حُقوق | اندک اندک عُذْر می‌خواه از عُقوق | |
| ۱۵۱۰ | تا به یکبارت نگیرد مُحْتَسِب | آبِ خود روشن کُن اکنون با مُحِب | |
| ۱۵۱۱ | رَفت صوفی سویِ آن سیلی‌زَنَش | دست زَد چون مُدَّعی در دامَنَش | |
| ۱۵۱۲ | اَنْدَر آوَرْدش بر قاضی کَشان | کین خَر اِدْبار را بر خَر نِشان | |
| ۱۵۱۳ | یا به زَخْمِ دِرّه او را دِهْ جَزا | آن چُنان که رایِ تو بینَد سِزا | |
| ۱۵۱۴ | کان که از زَجْرِ تو میرَد در دَمار | بر تو تاوان نیست آن باشد جُبار | |
| ۱۵۱۵ | در حَد و تَعْزیرِ قاضی هر کِه مُرد | نیست بر قاضی ضَمان کو نیست خُرد | |
| ۱۵۱۶ | نایِبِ حَقّ است و سایه‌یْ عَدلِ حَق | آینه‌یْ هر مُسْتَحِّق و مُسْتَحَق | |
| ۱۵۱۷ | کو اَدَب از بَهْرِ مَظْلومی کُند | نه برایِ عِرض و خشم و دَخْلِ خَود | |
| ۱۵۱۸ | چون برایِ حَقّ و روزِ آجِله‌ست | گَر خطایی شُد دِیَت بر عاقِله‌ست | |
| ۱۵۱۹ | آن کِه بَهرِ خود زَنَد او ضامِن است | وان کِه بَهرِ حَق زَنَد او آمِن است | |
| ۱۵۲۰ | گَر پدر زد مَر پسر را و بِمُرد | آن پدر را خونْ‌بها باید شِمُرد | |
| ۱۵۲۱ | زان که او را بَهرِ کارِ خویش زَد | خِدمَتِ او هست واجب بر وَلَد | |
| ۱۵۲۲ | چون مُعَلِّم زَد صَبی را شُد تَلَف | بر مُعَلِّم نیست چیزی لا تَخَف | |
| ۱۵۲۳ | کان مُعَلِّم نایِب اُفتاد و اَمین | هَر امین را هست حُکْمَش هم چُنین | |
| ۱۵۲۴ | نیست واجِبْ خِدمَتِ اُستا بَرو | پَسْ نبود اُستا به زَجرَش کارْجو | |
| ۱۵۲۵ | وَرْ پدر زَد او برایِ خود زَده ست | لاجَرَم از خون بَها دادن نَرَست | |
| ۱۵۲۶ | پَسْ خودی را سَر بِبُر ای ذوالْفَقار | بی‌خودی شو فانی‌یی دَرویش‌وار | |
| ۱۵۲۷ | چون شُدی بی‌خود هر آنچه تو کُنی | ما رَمَیْتَ اِذْ رَمَیْتی ایمنی | |
| ۱۵۲۸ | آن ضَمان بر حَق بُوَد نه بر اَمین | هست تَفْصیلَش به فِقْه اَنْدَر مُبین | |
| ۱۵۲۹ | هر دُکانی راست سودایی دِگَر | مثنوی دُکّان فَقراست ای پسر | |
| ۱۵۳۰ | در دکان کَفْشگَر چَرم است خوب | قالِبِ کَفْش است اگر بینی تو چوب | |
| ۱۵۳۱ | پیشِ بَزّازان قَز و اَدْکَن بُوَد | بَهرِ گَزْ باشد اگر آهن بُوَد | |
| ۱۵۳۲ | مثنویِّ ما دُکانِ وَحْدت است | غیرِ واحد هرچه بینی آن بُت است | |
| ۱۵۳۳ | بُتْ سُتودن بَهرِ دامِ عامه را | هم‌چُنان دان کَالْغَرانیقُ الْعُلی | |
| ۱۵۳۴ | خوانْدَش در سورهٔ وَالنَّجْم زود | لیکْ آن فِتْنه بُد از سوره نبود | |
| ۱۵۳۵ | جُمله کُفّار آن زمان ساجِد شُدند | هم سِری بود آن که سَر بر دَر زدند | |
| ۱۵۳۶ | بعد ازین حَرفی‌ست پیچاپیچ و دور | با سُلَیمان باش و دیوان را مَشور | |
| ۱۵۳۷ | هین حَدیثِ صوفی و قاضی بیار | وان سِتَمکارِ ضَعیفِ زار زار | |
| ۱۵۳۸ | گفت قاضی ثَبِّت الْعَرْش ای پسر | تا بَرو نَقْشی کُنم از خیر و شَر | |
| ۱۵۳۹ | کو زَنَنده؟ کو مَحَلِّ اِنْتِقام؟ | این خیالی گشته است اَنْدَر سَقام | |
| ۱۵۴۰ | شَرعْ بَهرِ زندگان و اَغْنیاست | شَرعْ بر اَصْحابِ گورستان کجاست؟ | |
| ۱۵۴۱ | آن گروهی کَزْ فَقیری بی‌سَرَند | صد جِهَت زان مُردگان فانی‌تَرَند | |
| ۱۵۴۲ | مُرده از یک روست فانی در گَزَند | صوفیان از صد جِهَت فانی شُدند | |
| ۱۵۴۳ | مرگْ یک قَتل است و این سیصد هزار | هر یکی را خونْ بَهایی بی‌شُمار | |
| ۱۵۴۴ | گَرچه کُشت این قوم را حَقْ بارها | ریخت بَهْرِ خون بَها اَنْبارها | |
| ۱۵۴۵ | هَمچو جِرجیس‌اَند هر یک در سِرا | کُشته گشته زنده گشته شصت بار | |
| ۱۵۴۶ | کُشته از ذوقِ سِنانِ دادگَر | می‌بِسوزَد که بِزَن زَخْمی دِگَر | |
| ۱۵۴۷ | واللهْ از عشقِ وجودِ جانْ‌پَرَست | کُشته بر قتلِ دُوُم عاشق‌تَراست | |
| ۱۵۴۸ | گفت قاضی من قَضادارِ حَی اَم | حاکِمِ اَصْحابِ گورستان کَی اَم؟ | |
| ۱۵۴۹ | این به صورت گَر نه در گوراست پَست | گورها در دودمانَش آمده ست | |
| ۱۵۵۰ | بَسْ بِدیدی مُرده اَنْدَر گورْ تو | گور را در مُرده بین ای کورْ تو | |
| ۱۵۵۱ | گَر زِ گوری خِشْت بر تو اوفْتاد | عاقِلان از گور کِی خواهند داد؟ | |
| ۱۵۵۲ | گِردِ خشم و کینهٔ مُرده مَگَرد | هین مَکُن با نَقْشِ گرمابه نَبَرد | |
| ۱۵۵۳ | شُکر کُن که زنده‌یی بر تو نَزَد | کان که زنده رَد کُند حَق کرد رَد | |
| ۱۵۵۴ | خَشم اَحیا خشمِ حَقّ و زَخْمِ اوست | که به حَقْ زنده‌ست آن پاکیزه‌پوست | |
| ۱۵۵۵ | حَقْ بِکُشت او را و در پاچَه‌ش دَمید | زود قَصّابانه پوست از وِیْ کَشید | |
| ۱۵۵۶ | نَفْخْ در وِیْ باقی آمد تا مَبآب | نَفْخِ حَقْ نَبْوَد چو نَفْخه‌یْ آن قَصاب | |
| ۱۵۵۷ | فَرقِ بسیاراست بَیْنَ النَّفْخَتَیْن | این همه زَیْن است و آن سَرجُمله شَیْن | |
| ۱۵۵۸ | این حَیات از وِیْ بُرید و شُد مُضِر | وان حَیات از نَفْخِ حَق شُد مُسْتَمِر | |
| ۱۵۵۹ | این دَمْ آن دَم نیست کایَد آن به شَرح | هین بَر آ زین قَعْرِ چه بالایِ صَرْح | |
| ۱۵۶۰ | نیسْتَش بر خَر نِشانْدن مُجْتَهَد | نَقْشِ هُیزم را کسی بر خَر نَهَد؟ | |
| ۱۵۶۱ | بَر نِشَستِ او نه پُشتِ خَر سِزَد | پُشتِ تابوتیش اولی‌تَر سِزَد | |
| ۱۵۶۲ | ظُلْمْ چِه بْوَد؟ وَضْعْ غیرِ موضِعَش | هین مَکُن در غیرِ موضِعْ ضایِعَش | |
| ۱۵۶۳ | گفت صوفی پَس رَوا داری که او | سیلی‌اَم زد بی‌قِصاص و بی‌تَسو؟ | |
| ۱۵۶۴ | این رَوا باشد که خَرْ خِرسی قَلاش | صوفیان را صَفْعْ اَنْدازَد به لاش؟ | |
| ۱۵۶۵ | گفت قاضی تو چه داری بیش و کَم | گفت دارم در جهان من شش دِرَم؟ | |
| ۱۵۶۶ | گفت قاضی سه دِرَم تو خَرج کُن | آن سه دیگر را به او دِهْ بی‌سُخُن | |
| ۱۵۶۷ | زار و رَنْجوراست و دَرویش و ضَعیف | سه دِرَم دَربایَدَش تَرّه وْ رَغیف | |
| ۱۵۶۸ | بر قَفایِ قاضی اُفتادش نَظَر | از قَفایِ صوفی آن بُد خوبْ‌تَر | |
| ۱۵۶۹ | راست می‌کرد از پِیِ سیلیش دَست | که قِصاصِ سیلی‌اَم اَرْزان شُده‌ست | |
| ۱۵۷۰ | سویِ گوشِ قاضی آمد بَهرِ راز | سیلی‌یی آوَرْد قاضی را فَراز | |
| ۱۵۷۱ | گفت هر شش را بگیرید ای دو خَصْم | من شَوَم آزاد بی‌خَرخاش و وَصْم |
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!