مثنوی مولانا – دفتر ششم – بخش ۸۴ – مُنادی کردنِ سَیِّد مَلِک تِرْمِدْ که هر کِه در سه یا چهار روز به سَمَرقَند رَوَد به فُلان مُهِم خِلْعَت و اسب و غُلام و کَنیزک و چَندین زَر دَهَم و شَنیدنِ دَلْقَک خبَرِ این مُنادی در دِهْ و آمدن به اولاقی نَزْدِ شاه که من باری نَتَوانم رَفتن
| ۲۵۱۶ | سَیِّدِ تِرْمِد که آن جا شاه بود | مُسْخَره‌یْ او دَلْقَکِ آگاه بود | |
| ۲۵۱۷ | داشت کاری در سَمَرقَند او مُهِم | جُست‌اُلاقی تا شود او مُسْتَتِم | |
| ۲۵۱۸ | زَد مُنادی هر کِه اَنْدَر پنج روز | آرَدَم زان جا خَبَر بِدْهَم کُنوز | |
| ۲۵۱۹ | دَلْقَک اَنْدَر دِهْ بُد و آن را شَنید | بَر نِشَست و تا به تِرْمِد می‌دَوید | |
| ۲۵۲۰ | مَرکَبی دو اَنْدَر آن رَهْ شُد سَقَط | از دَوانیدَن فَرَس را زان نَمَط | |
| ۲۵۲۱ | پَس به دیوانْ دَردَوید از گَردِ راه | وَقتِ ناهنگامْ رَهْ جُست او به شاه | |
| ۲۵۲۲ | فُجْفُجی در جُملهٔ دیوان فُتاد | شورشی در وَهْمِ آن سُلطان فُتاد | |
| ۲۵۲۳ | خاص و عامِ شهر را دل شُد زِ دست | تا چه تَشْویش و بَلا حادِث شُده‌ست | |
| ۲۵۲۴ | یا عَدویِ قاهِری در قَصْدِ ماست؟ | یا بَلایی مُهْلِکی از غَیْبْ خاست | |
| ۲۵۲۵ | که زِ دِهْ دَلْقَک به سَیْران دُرُشت | چند اَسبی تازی اَنْدَر راه کُشت | |
| ۲۵۲۶ | جمع گشته بر سَرایِ شاهْ خَلْق | تا چرا آمد چُنین اِشْتاب دَلْق؟ | |
| ۲۵۲۷ | از شِتابِ او و فُحشِ اِجْتِهاد | غُلْغُل و تَشْویش در تِرْمِد فُتاد | |
| ۲۵۲۸ | آن یکی دو دست بر زانوزَنان | وان دِگَر از وَهْمْ واوَیْلی‌کُنان | |
| ۲۵۲۹ | از نَفیر و فِتْنه و خَوْفِ نَکال | هر دلی رَفته به صد کویِ خیال | |
| ۲۵۳۰ | هر کسی فالی هَمی‌زَد از قیاس | تا چه آتش اوفْتاد اَنْدَر پَلاس؟ | |
| ۲۵۳۱ | راه جُست و راهْ دادش شاهْ زود | چون زمین بوسید گُفتَش هی چه بود؟ | |
| ۲۵۳۲ | هرکِه می‌پُرسید حالی زان تُرُش | دست بر لَب می‌نَهاد او که خَمُش | |
| ۲۵۳۳ | وَهْم می‌اَفْزود زین فرهنگِ او | جُمله در تَشْویش گشته دَنْگِ او | |
| ۲۵۳۴ | کرد اِشارَت دَلْق کِی شاهْ کَرَم | یک‌دَمی بُگْذار تا من دَمْ زَنَم | |
| ۲۵۳۵ | تا که باز آید به من عَقلَم دَمی | که فُتادم در عَجایِب عالَمی | |
| ۲۵۳۶ | بَعدِ یک ساعت که شَهْ از وَهْم و ظَن | تَلْخ گَشتَش هم گِلو و هم دَهَن | |
| ۲۵۳۷ | که ندیده بود دَلْقَک را چُنین | که ازو خوش‌تَرنَبودش هم‌نِشین | |
| ۲۵۳۸ | دایِما دَسْتان و لاغ اَفْراشتی | شاه را او شاد و خَندان داشتی | |
| ۲۵۳۹ | آن چُنان خَندانْش کردی در نِشَست | که گرفتی شَهْ شِکَم را با دو دست | |
| ۲۵۴۰ | که زِ زورِ خنده خَوی کردی تَنَش | رو در اُفْتادی زِ خنده کَردنَش | |
| ۲۵۴۱ | باز امروز این چُنین زَرد و تُرُش | دست بر لب می‌زَنَد کِی شَهْ خَمُش | |
| ۲۵۴۲ | وَهْمْ در وَهْم و خیال اَنْدَر خیال | شاه را تا خود چه آید از نَکال؟ | |
| ۲۵۴۳ | که دِل شَهْ با غَم و پَرهیز بود | زان که خوارَمْشاه بَسْ خونْ‌ریز بود | |
| ۲۵۴۴ | بَس شَهانِ آن طَرَف را کُشته بود | یا به حیله یا به سَطْوَت آن عَنود | |
| ۲۵۴۵ | این شَهِ تِرْمِد ازو در وَهْم بود | وَز فَنِ دَلْقَکْ خود آن وَهمَش فُزود | |
| ۲۵۴۶ | گفت زوتَر بازگو تا حال چیست؟ | این چُنین آشوب و شورِ تو زِ کیست؟ | |
| ۲۵۴۷ | گفت من در دِهْ شَنیدم آن که شاه | زَد مُنادی بر سَرِ هر شاهْ‌راه | |
| ۲۵۴۸ | که کسی خواهم که تازَد در سه روز | تا سَمَرقَند و دَهَم او را کُنوز | |
| ۲۵۵۰ | من شِتابیدم بَرِ تو بَهْرِ آن | تا بگویم که ندارم آن تَوان | |
| ۲۵۵۱ | این چُنین چُستی نَیایَد از چو من | باری این اومید را بر من مَتَن | |
| ۲۵۵۲ | گفت شَهْ لَعْنَت بَرین زودیْت باد | که دو صد تَشْویش در شهر اوفْتاد | |
| ۲۵۵۳ | از برایِ این قَدَر خامْ‌ریش | آتش اَفْکَندی دَرین مَرْج و حَشیش | |
| ۲۵۵۴ | هَمچو این خامانِ با طَبْل و عَلَم | که اُلاقانیم در فَقَر و عَدَم | |
| ۲۵۵۵ | لافِ شیخی در جهان اَنْداخته | خویشتن را بایَزیدی ساخته | |
| ۲۵۵۶ | هم زِ خود سالِک شدُه واصِل شُده | مَحْفِلی واکرده در دَعوی‌کَده | |
| ۲۵۵۷ | خانهٔ دامادْ پُرآشوب و شَر | قَوْمِ دختر را نَبوده زین خَبَر | |
| ۲۵۵۸ | وَلْوَله که کار نیمی راست شُد | شرط‌هایی که زِ سوی ماست شُد | |
| ۲۵۵۹ | خانه‌ها را روفْتیم آراسْتیم | زین هَوَس سَرمَست و خوش بَرخاستیم | |
| ۲۵۶۰ | زان طَرَف آمد یکی پیغامْ؟ نی | مُرغی آمد این طَرَف زان بام؟ نی | |
| ۲۵۶۱ | زین رِسالاتِ مَزید اَنْدَر مَزید | یک جوابی زان حَوالیتان رَسید؟ | |
| ۲۵۶۲ | نی وَلیکِنْ یارِ ما زین آگه است | زان که از دلْ سویِ دلْ لابُد رَه است | |
| ۲۵۶۳ | پَس از آن یاری که اومیدِ شماست | از جوابِ نامه رَهْ خالی چراست؟ | |
| ۲۵۶۴ | صد نِشان است از سِرار و از جِهار | لیکْ بَس کُن پَرده زین دَربَرمَدار | |
| ۲۵۶۵ | باز رو تا قِصّهٔ آن دَلْقِ گول | که بَلا بر خویش آوَرْد از فُضول | |
| ۲۵۶۶ | پَس وزیرش گفت ای حَق را سُتُن | بِشْنو از بَنده‌یْ کَمینه یک سُخُن | |
| ۲۵۶۷ | دَلْقَک از دِهْ بَهْرِ کاری آمده‌ست | رایِ او گشت و پَشیمانَش شُده‌ست | |
| ۲۵۶۸ | ز آب و روغن کُهنه را نو می‌کُند | او به مَسْخَرگی بُرون‌شو می‌کُند | |
| ۲۵۶۹ | غِمْد را بِنْمود و پنهان کرد تیغ | باید اَفْشُردن مَرو را بی‌َدَریغ | |
| ۲۵۷۰ | پِسته را یا جَوْز را تا نَشْکَنی | نی نِمایَد دل نی بِدْهَد روغنی | |
| ۲۵۷۱ | مَشْنو این دَفْعِ وِیْ و فرهنگِ او | دَرنِگَر در اِرْتِعاش و رَنگِ او | |
| ۲۵۷۲ | گفت حَق سیماهُمُ فی وَجْهِهِمْ | زان که غَمّازاست سیما و مُنِم | |
| ۲۵۷۳ | این مُعایَن هست ضِدِّ آن خَبَر | که به شَر بِسْرِشته آمد این بَشَر | |
| ۲۵۷۴ | گفت دَلْقَک با فَغان و با خُروش | صاحِبا در خونِ این مِسْکین مَکوش | |
| ۲۵۷۵ | بَس گُمان و وَهْم آید در ضَمیر | کان نباشد حَقّ و صادِقْ ای امیر | |
| ۲۵۷۶ | اِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ اِثْم است ای وزیر | نیست اِسْتَم راست خاصّه بر فَقیر | |
| ۲۵۷۷ | شَهْ نگیرد آن کِه می‌رَنْجانَدَش | از چه گیرد آن کِه می‌خَندانَدَش؟ | |
| ۲۵۷۸ | گفتِ صاحِب پیش شَهْ جاگیر شُد | کاشِفِ این مَکْر و این تَزویر شُد | |
| ۲۵۷۹ | گفت دَلْقَک را سویِ زندان بَرید | چاپْلوس و زَرْقِ او را کَم خرید | |
| ۲۵۸۰ | می‌زَنیدَش چون دُهُل اِشْکَم تَهی | تا دُهُل‌وار او دَهَدْمان آگَهی | |
| ۲۵۸۱ | تَرّ و خُشک و پُرّو تی باشد دُهُل | بانگِ او آگَهْ کُند ما را زِ کُل | |
| ۲۵۸۲ | تا بگوید سِرِّ خود از اِضْطِرار | آن چُنان که گیرد این دل‌ها قَرار | |
| ۲۵۸۳ | چون طُمَاْنینه‌ست صِدْق و با فرُوغ | دل نَیارامَد به گفتارِ دروغ | |
| ۲۵۸۴ | کِذْبْ چون خَس باشد و دلْ چون دَهان | خَس نگردد در دَهانْ هرگز نَهان | |
| ۲۵۸۵ | تا دَرو باشد زبانی می‌زَنَد | تا بِدانَش از دَهانْ بیرون کُند | |
| ۲۵۸۶ | خاصه که در چَشمْ اُفْتَد خَسْ زِ باد | چَشم اُفْتَد در نَم و بَند و گُشاد | |
| ۲۵۸۷ | ما پَس این خَس را زَنیم اکنون لَگَد | تا دَهان و چَشم ازین خَسْ وا رَهَد | |
| ۲۵۸۸ | گفت دَلقک ای مَلَک آهسته باش | رویِ حِلْم و مَغْفِرَت را کَم‌خَراش | |
| ۲۵۸۹ | تا بِدین حَد چیست تَعْجیل نِقَم؟ | من نمی‌پَرَّم به دستِ تو دَرَم | |
| ۲۵۹۰ | آن اَدَب که باشد از بَهْرِ خدا | اَنْدَر آن مُسْتَعْجِلی نَبْوَد رَوا | |
| ۲۵۹۱ | وانچه باشد طَبْع و خشم و عارِضی | می‌شِتابَد تا نگردد مُرتَضی | |
| ۲۵۹۲ | تَرسَد اَرْ آید رِضا خَشمَش رَوَد | اِنْتِقام و ذوقِ آن فایِت شود | |
| ۲۵۹۳ | شَهْوتِ کاذِبْ شِتابَد در طَعام | خَوْفِ فَوْتِ ذوقْ هست آن خود سَقام | |
| ۲۵۹۴ | اِشْتِها صادق بُوَد تاخیر بِهْ | تا گُواریده شود آن بی‌گِرِه | |
| ۲۵۹۵ | تو پِیِ دَفْعِ بَلایَم می‌زَنی | تا بِبینی رَخْنه را بَندَش کُنی | |
| ۲۵۹۶ | تا از آن رَخْنه بُرون نایَد بَلا | غیرِ آن رَخْنه بَسی دارد قَضا | |
| ۲۵۹۷ | چارهٔ دَفْعِ بلا نَبْوَد سِتَم | چاره اِحْسان باشد و عَفْو و کَرَم | |
| ۲۵۹۸ | گفت اَلصَّدْقَه مَرَدٌّ لِلْبَلا | داوِ مَرْضاکَ بِصَدْقَهْ یا فَتی | |
| ۲۵۹۹ | صَدْقه نَبْود سوختنْ دَرویش را | کور کردن چَشمِ حِلْم‌اَنْدیش را | |
| ۲۶۰۰ | گفت شَهْ نیکوست خیر و موقِعَش | لیکْ چون خیری کُنی در موضِعَش | |
| ۲۶۰۱ | موضِعِ رُخ شَهْ نَهی ویرانی است | موضِعِ شَه اسب هم نادانی است | |
| ۲۶۰۲ | در شَریعَت هم عَطا هم زَجْر هست | شاه را صَدْر و فَرَس را دَرگَهْ است | |
| ۲۶۰۳ | عَدل چه بْوَد؟ وَضعْ اَنْدَر موضِعَش | ظُلْم چِه بْوَد؟ وَضعْ در ناموقِعَش | |
| ۲۶۰۴ | نیست باطِلْ هر چه یَزدان آفرید | از غَضَب وَزْ حِلْم وَزْ نُصْح و مَکید | |
| ۲۶۰۵ | خیرِ مُطْلَق نیست زین‌ها هیچ چیز | شَرِّ مُطْلَق نیست زین‌ها هیچ نیز | |
| ۲۶۰۶ | نَفْع و ضَرِّ هر یکی از موضِع است | عِلْمِ ازین رو واجب است و نافِع است | |
| ۲۶۰۷ | ای بَسا زَجْری که بر مِسْکین رَوَد | در ثَوابْ از نان و حَلْوا بِهْ بُوَد | |
| ۲۶۰۸ | زان که حَلْوا بی‌اَوانْ صَفْرا کُند | سیلی اَش از خُبْث مُسْتَنْقا کُند | |
| ۲۶۰۹ | سیلی‌یی در وَقتْ بر مِسْکین بِزَن | که رَهانَد آنَش از گَردن زدن | |
| ۲۶۱۰ | زَخْم در مَعنی فُتَد از خویِ بَد | چوب بر گَرد اوفْتَد نه بر نَمَد | |
| ۲۶۱۱ | بَزْم و زندان هست هر بَهرام را | بَزْمْ مُخْلِص را و زندانْ خام را | |
| ۲۶۱۲ | شَقّ باید ریش را مَرهَم کُنی | چِرک را در ریشْ مُسْتَحکَم کُنی | |
| ۲۶۱۳ | تا خورَد مَر گوشت را در زیرِ آن | نیمْ سودی باشد و پَنْجَهْ زیان | |
| ۲۶۱۴ | گفت دَلْقَک من نمی‌گویم گُذار | من هَمی‌گویم تَحَرّی‌یی بیار | |
| ۲۶۱۵ | هین رَهِ صَبر و تَانّی در مَبَند | صَبر کُن اندیشه می‌کُن روزِ چند | |
| ۲۶۱۶ | در تَانّی بر یَقینی بَر زَنی | گوشْمالِ من به ایْقانی کُنی | |
| ۲۶۱۷ | در رَوِش یَمْشی مُکِبًّا خود چرا | چون هَمی‌شاید شُدن در اِسْتِوا؟ | |
| ۲۶۱۸ | مَشورت کُن با گروهِ صالِحان | بر پَیَمبَر اَمْرِ شاوِرْهُمْ بِدان | |
| ۲۶۱۹ | اَمْرُهُم شوری برایِ این بُوَد | کَزْ تَشاوُر سَهْو و کَژ کمتر رَوَد | |
| ۲۶۲۰ | این خِرَدها چون مَصابیحْ اَنْوَراست | بیست مِصْباح از یکی روشن‌تَراست | |
| ۲۶۲۱ | بوک مِصْباحی فُتَد اَنْوَر میان | مُشْتَعِل گشته زِ نورِ آسْمان | |
| ۲۶۲۲ | غَیْرَتِ حَق پَرده‌یی اَنْگیخته‌ست | سُفْلی و عُلْوی به هم آمیخته‌ست | |
| ۲۶۲۳ | گفت سیروا می‌طَلَب اَنْدَر جهان | بَخت و روزی را هَمی‌کُن اِمْتِحان | |
| ۲۶۲۴ | در مَجالِس می‌طَلَب اَنْدَر عُقول | آن چُنان عقلی که بود اَنْدَر رَسول | |
| ۲۶۲۵ | زان که میراث از رَسول آن است و بَس | که بِبینَد غَیْب‌ها از پیش و پَس | |
| ۲۶۲۶ | در بَصَرها می‌طَلَب هم آن بَصَر | که نَتابَد شَرحِ آن این مُخْتَصَر | |
| ۲۶۲۷ | بَهْرِ این کرده‌ست مَنْعْ آن با شُکوه | از تَرَهُّب وَزْ شُدن خَلْوَت به کوه | |
| ۲۶۲۸ | تا نگردد فَوْتْ این نوع اِلْتِقا | کان نَظَر بَخت است و اِکْسیرِ بَقا | |
| ۲۶۲۹ | در میانِ صالِحانْ یک اَصْلحی‌ست | بر سَرِ توقیعَش از سُلطانْ صَحی‌ست | |
| ۲۶۳۰ | کان دُعا شُد با اِجابَت مُقْتَرِن | کُفْوِ او نَبْوَد کِبارِ اِنْس و جِن | |
| ۲۶۳۱ | در مِری‌اَش آن کِه حُلو و حامِض است | حُجَّتِ ایشان بَرِ حَقْ داحِض است | |
| ۲۶۳۲ | که چو ما او را به خود اَفْراشتیم | عُذر و حُجَّت از میان بَر داشتیم | |
| ۲۶۳۳ | قِبْله را چون کرد دستِ حَقْ عِیان | پَس تَحَرّی بَعد ازین مَردود دان | |
| ۲۶۳۴ | هین بِگَردان از تَحَرّی رو و سَر | که پَدید آمد مَعاد و مُسْتَقَر | |
| ۲۶۳۵ | یک زمان زین قِبْله گَر ذاهِلْ شَوی | سُخْرهٔ هر قِبْلهٔ باطِلْ شَوی | |
| ۲۶۳۶ | چون شَوی تَمییزدِهْ را ناسِپاس | بِجْهَد از تو خَطْرَتِ قِبْله شِناس | |
| ۲۶۳۷ | گَر ازین اَنْبار خواهی بِرّ و بُر | نیمْ ساعت هم زِ هم دَردان مَبُر | |
| ۲۶۳۸ | که در آن دَم که بِبُرّی زین مُعین | مُبْتَلی گردی تو با بِئْسَ الْقَرین |
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!