مثنوی مولانا – دفتر ششم – بخش ۸۹ – حِکایَتِ شبْ دُزدان که سُلطان مَحْمود شب در میانِ ایشان اُفتاد که من یکی‌اَم از شما و بر اَحْوالِ ایشانْ مُطَّلِع شُدن اِلی آخِرِهِ
| ۲۸۲۴ | شب چو شَهْ مَحْمود برمی‌گشت فَرد | با گروهی قومِ دُزدان بازْ خَورْد | |
| ۲۸۲۵ | پَس بِگُفتندَش کِه‌یی ای بوالْوَفا؟ | گفت شَهْ من هم یکی‌اَم از شما | |
| ۲۸۲۶ | آن یکی گفت ای گروهِ مَکْرْ کیش | تا بِگویَد هر یکی فرهنگِ خویش | |
| ۲۸۲۷ | تا بگوید با حَریفانْ در سَمَر | کو چه دارد در جِبِلَّت از هُنر | |
| ۲۸۲۸ | آن یکی گفت ای گروهِ فَنْ‌فُروش | هست خاصیَّت مرا اَنْدَر دو گوش | |
| ۲۸۲۹ | که بِدانَم سگ چه می‌گوید به بانگ | قوم گُفتَندَش زِ دیناری دو دانْگ | |
| ۲۸۳۰ | آن دِگَر گفت ای گروهِ زَرْپَرَست | جُمله خاصیَّت مرا چَشم اَنْدَراست | |
| ۲۸۳۱ | هر کِه را شب بینم اَنْدَر قَیْرَوان | روز بِشْناسَم من او را بی‌گُمان | |
| ۲۸۳۲ | گفت یک خاصیَّتَم در بازو است | که زَنَم من نَقْب‌ها با زورِ دست | |
| ۲۸۳۳ | گفت یک خاصیَّتَم در بینی است | کارِ من در خاک‌ها بوبینی است | |
| ۲۸۳۴ | سِرِّاَلنّاسُ مَعادِنْ دادْ دست | که رَسولْ آن را پِیِ چه گفته است | |
| ۲۸۳۵ | من زِ خاکِ تَنْ بِدانَم کَنْدَر آن | چند نَقْد است و چه دارد او زِ کان | |
| ۲۸۳۶ | در یکی کانْ زَرِّ بی‌اندازه دَرْج | وان دِگَر دَخْلَش بُوَد کمتر زِ خَرْج | |
| ۲۸۳۷ | هَمچو مَجْنون بو کُنم من خاک را | خاکِ لیلی را بِیابَم بی‌خَطا | |
| ۲۸۳۸ | بو کُنم دانَم زِ هر پیراهَنی | گر بُوَد یوسُف وَ گَر آهَرْمَنی | |
| ۲۸۳۹ | هَمچو احمد که بَرَد بویْ از یَمَن | زان نَصیبی یافت این بینیِّ من | |
| ۲۸۴۰ | که کُدامین خاکْ همسایه‌یْ زَراست | یا کُدامین خاکْ صِفْر و اَبْتَراست | |
| ۲۸۴۱ | گفت یک نَکْ خاصیَت در پَنْجه‌اَم | که کَمَنْدی اَفْکَنَم طولِ عَلَم | |
| ۲۸۴۲ | هَمچو اَحمَد که کَمَنْد اَنْداخت جانْش | تا کَمَنْدَش بُرد سویِ آسْمانْش | |
| ۲۸۴۳ | گفت حَقَّش ای کَمَنْداَنْدازِ بَیْت | آن زِ من دان ما رَمَیْتَ اِذْ رَمَیْت | |
| ۲۸۴۴ | پَس بِپُرسیدند زان شَهْ کِی سَنَد | مَر تورا خاصیَّت اَنْدَر چه بُوَد؟ | |
| ۲۸۴۵ | گفت در ریشَم بُوَد خاصیَّتَم | که رَهانَم مُجْرمان را از نِقَم | |
| ۲۸۴۶ | مُجْرِمان را چون به جِلّادان دَهَند | چون بِجُنبَد ریشِ من زیشان رَهَند | |
| ۲۸۴۷ | چون بِجُنْبانَم به رَحْمَت ریش را | طَی کُنند آن قَتل و آن تَشْویش را | |
| ۲۸۴۸ | قوم ُگفتندَش که قُطْبِ ما تُوی | که خَلاصِ روزِ مِحْنَتْمان شَوی | |
| ۲۸۴۹ | بعد از آن جمله به هم بیرون شدند | سوی قصرِ آن شَهِ میمون شدند | |
| ۲۸۵۰ | چون سگی بانگی بِزَد از سویِ راست | گفت می‌گوید سُلطانْ با شماست | |
| ۲۸۵۱ | خاکْ بو کرد آن دِگَر از رَبْوِه‌یی | گفت این هست از وُثاقِ بیوه‌یی | |
| ۲۸۵۲ | پَس کَمَنْد اَنْداخت اُستادِ کَمَنْد | تا شُدند آن سویِ دیوارِ بُلند | |
| ۲۸۵۳ | جایِ دیگر خاک را چون بوی کرد | گفت خاکِ مَخْزَنِ شاهی‌ست فَرد | |
| ۲۸۵۴ | نَقْب‌زَن زَد نَقْب در مَخْزَن رَسید | هر یکی از مَخْزَنِ اَسْبابی کَشید | |
| ۲۸۵۵ | بَس زَر و زَربَفْت و گوهرهایِ زَفْت | قوم بُردند و نَهان کردند تَفْت | |
| ۲۸۵۶ | شَهْ مُعَیَّن دید مَنْزِلْگاهَشان | حِلْیه و نام و پَناه و راهَشان | |
| ۲۸۵۷ | خویش را دُزدید ازیشان بازگشت | روزْ در دیوان بِگُفت آن سَرگُذشت | |
| ۲۸۵۸ | پَس رَوان گشتند سَرهَنگانِ مَست | تا که دُزدان را گرفتند و بِبَست | |
| ۲۸۵۹ | دستْ‌بَسته سویِ دیوان آمدند | وَزْ نِهیبِ جانِ خودْ لَرْزان شُدند | |
| ۲۸۶۰ | چون که اِسْتادند پیشِ تَختِ شاه | یارِ شَبْشان بود آن شاهِ چو ماه | |
| ۲۸۶۱ | آن کِه چَشمَش شب به هرکِه انْداختی | روزْ دیدی بی‌شَکَش بِشْناختی | |
| ۲۸۶۲ | شاه را بر تَخت دید و گفت این | بود با ما دوشْ شب‌گَرد و قَرین | |
| ۲۸۶۳ | آن که چندین خاصیت در ریشِ اوست | این گرفتِ ما هم از تَفْتیشِ اوست | |
| ۲۸۶۴ | عارفِ شَهْ بود چَشمَش لاجَرَم | بَر گُشاد از مَعْرِفَت لب با حَشَم | |
| ۲۸۶۵ | گفت و َهْوَ مَعَکُمُ این شاه بود | فِعْلِ ما می‌دید و سِرْمان می‌شُنود | |
| ۲۸۶۶ | چَشمِ من رَهْ بُرد شب شَهْ را شِناخت | جُمله شب با رویِ ماهَش عشقْ باخت | |
| ۲۸۶۷ | اُمَّتِ خود را بِخواهم من ازو | کو نگرداند زِ عارِفْ هیچ رو | |
| ۲۸۶۸ | چَشمِ عارف دان اَمانِ هر دو کَوْن | که بِدو یابید هر بَهرامْ عَوْن | |
| ۲۸۶۹ | زان مُحَمَّد شافِعِ هر داغ بود | که زِ جُز حَقْ چَشمِ او مازاغ بود | |
| ۲۸۷۰ | در شبِ دنیا که مَحْجوب است شید | ناظِرِ حَق بود و زو بودَش امید | |
| ۲۸۷۱ | از اَلَمْ نَشْرَحْ دو چَشمَش سُرمه یافت | دید آنچه جِبْرئیل آن بَرنَتافت | |
| ۲۸۷۲ | مَر یَتیمی را که سُرمه‌یْ حَق کَشَد | گردد او دُرِّ یَتیمِ با رَشَد | |
| ۲۸۷۳ | نورِ او بر دُرّه‌ها غالِب شود | آن‌چُنان مَطْلوب را طالِب شود | |
| ۲۸۷۴ | در نَظَر بودَش مَقاماتُ الْعِباد | لاجَرَم نامَش خدا شاهِد نَهاد | |
| ۲۸۷۵ | آلَتِ شاهِدْ زبان و چَشمِ تیز | که زِ شبْ‌خیزَش ندارد سِر گُریز | |
| ۲۸۷۶ | گَر هزاران مُدَّعی سَر بَر زَنَد | گوشِ قاضی جانِبِ شاهِد کُند | |
| ۲۸۷۷ | قاضیان را در حکُومَت این فَن است | شاهِد ایشان را دو چَشمِ روشن است | |
| ۲۸۷۸ | گفتِ شاهد زان به جایِ دیده است | کو به دیده بی‌غَرَض سِرّ دیده است | |
| ۲۸۷۹ | مُدَّعی دیده‌ست اما با غَرَض | پَرده باشد دیدهٔ دل را غَرَض | |
| ۲۸۸۰ | حَقْ هَمی‌خوانَد که تو زاهِد شَوی | تا غَرَض بُگْذاری و شاهِد شَوی | |
| ۲۸۸۱ | کین غَرَض‌ها پَردهٔ دیده بُوَد | بر نَظَر چون پَرده پیچیده بُوَد | |
| ۲۸۸۲ | پَس نَبینَد جُمله را با طِمّ و رِم | حُبُّکَ الاَشْیاءَ یُعْمی وَ یُصِم | |
| ۲۸۸۳ | در دِلَش خورشیدْ چون نوری نِشانْد | پیشَش اَخْتَر را مَقادیری نَمانْد | |
| ۲۸۸۴ | پَس بِدید او بی‌حِجابْ اَسْرار را | سَیْرِ روحِ مؤمن و کُفّار را | |
| ۲۸۸۵ | در زمینْ حَق را و در چَرخِ سَمی | نیست پنهان‌تَر زِ روحِ آدمی | |
| ۲۸۸۶ | باز کرد از رَطْب و یابِس حَقْ نَوَرْد | روح را مِنْ اَمْرِ رَبّی مُهْر کرد | |
| ۲۸۸۷ | پَس چو دید آن روح را چَشمِ عزیز | پَس بَرو پنهان نَمانَد هیچ چیز | |
| ۲۸۸۸ | شاهِدِ مُطْلَق بُوَد در هر نِزاع | بِشْکَنَد گُفتَش خُمارِ هر صُداع | |
| ۲۸۸۹ | نام حَقْ عدل است و شاهِدْ آنِ اوست | شاهِدِ عدل است زین رو چَشمِ دوست | |
| ۲۸۹۰ | مَنْظَرِ حَق دل بُوَد در دو سَرا | که نَظَر در شاهِد آید شاه را | |
| ۲۸۹۱ | عشقِ حَقّ و سِرِّ شاهدِبازی اَش | بود مایه‌یْ جُمله پَرده‌سازی‌اَش | |
| ۲۸۹۲ | پَس از آن لَوْلاک گفت اَنْدَر لِقا | در شبِ مِعْراجْ شاهِدبازِ ما | |
| ۲۸۹۳ | این قَضا بر نیک و بَد حاکِمْ بُوَد | بر قَضا شاهِد نَه حاکم می‌شود؟ | |
| ۲۸۹۴ | شُد اسیرِ آن قَضا میرِ قَضا | شادْ باش ای چَشمِ تیزِ مُرتَضی | |
| ۲۸۹۵ | عارف از مَعْروفْ بَس دَرخواست کرد | کِی رَقیبِ ما تو اَنْدَر گرم و سرد | |
| ۲۸۹۶ | ای مُشیرِ ما تو اَنْدَر خیر و شَر | از اِشارَت‌هایِ دلْ‌مان بی‌خَبَر | |
| ۲۸۹۷ | ای یَرانا لانَراهُ روز و شب | چَشمَْ بَندِ ما شُده دیدِ سَبَب | |
| ۲۸۹۸ | چَشمِ من از چَشم‌ها بُگْزیده شُد | تا که در شب آفتابم دیده شُد | |
| ۲۸۹۹ | لُطفِ مَعْروفِ تو بود آن ای بِهی | پَس کَمال الْبِرِّ فی اِتْمامِهِ | |
| ۲۹۰۰ | یا رَب اَتْمِمْ نورَنا فِی السّا هِرَه | وَانْجِنا مِنْ مُفْضِحاتٍ قاهِرَه | |
| ۲۹۰۱ | یارِ شب را روزْ مَهْجوری مَدِه | جانِ قُربَت‌دیده را دوری مَدِه | |
| ۲۹۰۲ | بُعدِ تو مرگی‌ست با دَرد و نَکال | خاصه بُعدی که بُوَد بَعْد الْوِصال | |
| ۲۹۰۳ | آن کِه دیدَسْتَت مِکُن نادیده‌اَش | آبْ زَن بر سَبزهٔ بالیده‌اَش | |
| ۲۹۰۴ | من نکردم لا اُبالی در رَوِش | تو مَکُن هم لااُبالی در خَلِش | |
| ۲۹۰۵ | هین مَران از رویِ خودْ او را بَعید | آن کِه او یک‌باره آن رویِ تو دید | |
| ۲۹۰۶ | دیدِ رویِ جُز تو شُد غُلِّ گِلو | کُلُّ شَیْءٍ ما سِوَی اللهْ باطِلُ | |
| ۲۹۰۷ | باطِل‌اَند و می‌نِمایَنْدم رَشَد | زان که باطِلْ باطلِان را می‌کَشَد | |
| ۲۹۰۸ | ذَرّه ذَرّه کَنْدَرین اَرْض و سَماست | جِنْسِ خود را هر یکی چون کَهْرُباست | |
| ۲۹۰۹ | مَعْده نان را می‌کَشَد تا مُسْتَقَر | می‌کَشَد مَر آب را تَفِّ جِگَر | |
| ۲۹۱۰ | چَشمْ جَذابِ بُتانْ زین کوی ها | مَغزْ جویان از گُلِسْتانْ بوی ها | |
| ۲۹۱۱ | زان که حِسِّ چَشم آمد رَنگ کَش | مَغز و بینی می‌کَشَد بوهایِ خَوش | |
| ۲۹۱۲ | زین کَشِش‌ها ای خدایِ رازْدان | تو به جَذْبِ لُطْفِ خودْمان دِهْ اَمان | |
| ۲۹۱۳ | غالِبی بر جاذِبانْ ای مُشتری | شاید اَرْ دَرماندگان را واخَری | |
| ۲۹۱۴ | رو به شَهْ آوَرْد چون تشنه به ابر | آن کِه بود اَنْدَر شبِ قَدْر آن بَدْر | |
| ۲۹۱۵ | چون لِسان وجانِ او بود آنِ او | آنِ او با او بُوَد گُستاخ‌گو | |
| ۲۹۱۶ | گفت ما گشتیم چون جانْ بَندِ طین | آفتابِ جانْ تویی در یَوْمِ دین | |
| ۲۹۱۷ | وَقتِ آن شُد ای شَهِ مَکْتوم سَیْر | کَزْ کَرَم ریشی بِجُنبانی به خَیْر | |
| ۲۹۱۸ | هر یکی خاصیَّت خود را نِمود | آن هُنرها جُمله بَدبَختی فُزود | |
| ۲۹۱۹ | آن هُنرها گَردنِ ما را بِبَست | زان مَناصِب سَرنِگوساریم و پَست | |
| ۲۹۲۰ | آن هُنر فی جیدِنا حَبْلٌ مَسَد | روزِ مُردن نیست زان فَن‌ها مَدَد | |
| ۲۹۲۱ | جُز همان خاصیَّتِ آن خوش‌حَواس | که به شب بُد چَشمِ او سُلطان‌شِناس | |
| ۲۹۲۲ | آن هُنرها جُمله غولِ راه بود | غیرِ چشَمی کو زِ شَهْ آگاه بود | |
| ۲۹۲۳ | شاه را شَرم از وِیْ آمد روزِ بار | که به شب بر رویِ شَهْ بودَش نِظار | |
| ۲۹۲۴ | وان سگِ آگاه از شاهِ وَداد | خود سگِ کَهْفَش لَقَب باید نَهاد | |
| ۲۹۲۵ | خاصیَت در گوش هم نیکو بُوَد | کو به بانگِ سگْ زِ شیر آگَهْ شود | |
| ۲۹۲۶ | سگ چو بیدارست شب چون پاسْبان | بی‌خَبَر نَبْوَد زِ شَبْخیزِ شَهان | |
| ۲۹۲۷ | هین زِ بَدنامان نباید نَنگ داشت | هوش بر اَسْرارَشان باید گُماشت | |
| ۲۹۲۸ | هر کِه او یک‌بار خود بَدنام شُد | خود نباید نام جُست و خام شُد | |
| ۲۹۲۹ | ای بَسا زَر که سِیَه‌تابش کُنند | تا شود ایمِن زِ تاراج و گَزَند |
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!