مثنوی مولانا – دفتر سوّم – بخش ۲۱ – ایمِن بودنِ بَلعَمِ باعور که اِمتِحان‌ها کرد حَضرت او را و از آن‌ها روی سپید آمده بود

#دکلمه_مثنوی

مفلسی شکمش گرسنه بود؛ ولی هر روز سبیل خود را با دنبه چرب می‌کرد تا وانمود کند آدم دارایی است و غذاهای چرب و نرم خورده است. شکمش هر روز ناله و فریاد سر می‌داد که:

لاف تو ما را بر آتش بر نهاد

کآن سبیل چرب تو برکنده باد

گر نبودی لاف زشتت ای گدا

یک کریمی رحم افکندی به ما(مولانا)

بنیان خود بر نمایش و تظاهر است؛ در آن واقعیتی جز تصویرهای پوک و تهی از محتوا وجود ندارد. و خود شخص نیز باطناً و عمیقاً از این تهی بودن و بی‌محتوایی رنج می‌کشد.

جان و فطرت انسان نیز باطناً از نمایشات و تظاهرات و ادعاهای خود ناراضی است.

در نهان جان از تو افغان می‌کند

گرچه هر چه گوئی‌اش، آن می‌کند

شکم مرد مفلس از گرسنگی به درگاه خداوند دعا می‌کند؛ و دعایش مستجاب می‌گردد.

چون شکم خود را به حضرت در سپرد

گربه آمد پوست آن دنبه بُرد

بعد از اینکه گربه دنبه را برد، بچه‌ای از خانه آمد در میان جمع و خطاب به مرد مفلس ِلافزن:

گفت آن دنبه که هر صبحی بدان

چرب می‌کردی لبان و سبلتان

گربه آمد ناگهانش در ربود

پس دویدیم و نکرد آن جهد سود

و اهل مجلس که به بیچارگی آن مفلس پی بردند، به گرسنگی‌اش رحم آوردند.

دعوتش کردند و سیرش داشتند

تخم رحمت در زمینش کاشتند

سراسر زندگی و مشغولیت‌های ما این است که هر صبح ماسک و نقاب شخصیت؛ یعنی با دنبه‌ای که بر سبیل شخصیت خالی و گرسنه‌ی خود می‌مالیم به بازار نمایشات اجتماعی برویم و خدا می‌داند که این دنبه‌ها و تظاهرات چگونه ما را از سفره‌ی پُر نعمت زندگی محروم کرده است. تا زمانی که با ماسک و دنبه وارد روابط اجتماعی می‌شویم، درونمان خالی، ناراضی و گرسنه است.

بچه‌ای که می‌تواند ماسک‌ها و تظاهرات ما را لو بدهد، و نتیجتاً ما را پُر کند و به اصالت غنی درون خویش برگرداند؛ تواضع، سادگی، صداقت و صمیمیت است.

با پیر بلخ

محمدجعفر مصفا