مکتوبات مولانا – مکتوب ۴۲ – به معین‌الدّین پروانه شکایت از مغولان که مطالبۀ مرکب و استر کرده‌اند

اَللهُ یجمَعُ بینَنا و یرفَعُ البُعدَ عن بینِنا[۱]، صرف الله المکاره عن مولانا الامیرالرّبّانی، الجلیل الاصیل، ملک الأمرا و الأیامن، پروانه بک ادام اللهُ عُلوَّهُ و شرح صدره و احسن عاقبته، سلام و دعا از این مخلص قبول فرماید.
معلوم باشد که چنانکه توانگران را کمیِ مال عیب است و از آن ننگ دارند^[۲]، درویشان را ذخیره داشتن و خمرۀ سیم پنهان کردن صدچندان عیب است و از آن شرم دارند. بیت:
درویشان را عار بُوَد مُحتشمی
بر خاطرشان بار بود محتشمی^[۳]
چون سیل درآید رزقشان و نپاید به سببِ این خلق، وام و قرض به هشت‌هزار و افزون رسیده است و امروز مطالبۀ استر می‌کنند جهتِ ترکان. للهِ و فی الله، عنایتِ ملک الأمرا در حقِّ این داعیان از صفت بیرون بوده است و فراموش نکرده‌ایم: وَ مَا کَانَ رَبُّکَ نَسِیّاً^[۴]، مکافات اگر تأخیر شد بر حضرت فراموش نشده است. تعالی الله عمّا یقول الظّالمون[۵]. هنگامِ رقّت است و وقتِ مرحمت است که داعیان را از قبیل دیگران نشمرد که ایشان را آلتِ صید هست و ما صید شده‌ایم. صید شده صید نتواند کردن. شعر:
اَکرام اهل الهوی من الکرم
و اُمَّةٌ العشق اضعَفُ الاَمَمِ^[۶]
دراز گفتن حاجت نیست که در ضمیر پادشاهانۀ پروانۀ اعظم احسن الله عاقبته و اکرمه شفیعی داریم که دراز کشد در نیکوگوییِ این داعیان به امیر. جاوید محسن باد و این بخشش ملک الامرا باشد و ھدیه به وقتِ حاجت مقبول باشد.
—————————

[۱] خداوند ما را متحد و دوری را از میان ما ببرد.

[۲] کلمه “دارند” در نسخه تکرار شده.

[۳] بیت اول رباعی ۱۸۵۳ مولانا.

[۴] بخشی از آیۀ ۶۴ سورۀ مریم: و پروردگارت فراموشکار نیست‌.

[۵] خداوند تعالی از آنچه ظالمان گویند والاتر است.

[۶] احترام به عشاق، بزرگواری است چون عاشقان جماعتی ناتوان هستند. شاعر این بیت یافت نشد.