مکتوبات مولانا – مکتوب ۴۵ – به صدرالامرا (؟) در توصیۀ نظام‌الدّین داماد صلاح‌الدّین

اتمّ الله تعالی رحمته و نوره علی الصدرالامیر، العمید، ناشرالخیر والاحسان، بدیع الفضل فی الزّمان، حتّی یَسعی نُورُه بَین یَدیه و یمنبه[۱]، انّه یرجی و یدعی قریبٌ مجیب[۲].
سلام و خدمت از این داعیِ دیرینه قبول فرماید و اگر دیگران به تن ملازمِ خدمت و دعااند، من به جان ملازمم و اگر به جان ملازم‌اند، به جانِ جان ملازم و می‌خواهم که استمداد در دعای دولت او، از خاطرِ اشرفِ ملک الابدال، روح العارفین، امین القلوب، خداوند صلاح الحقّ والدّین، که در این وقت قبلۀ ارواحِ مقدّس است که: اسْجُدُوا لِآدَمَ^[۳]. تا آثارِ آن دعا، عن قریب پرده‌ها بدرّاند و بر مساعیِ لطیفِ کریمِ مخدومی ظاهر شود فی اتمّ الظّهور، تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَهُ اَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحزَنُوا وَاَبْشِرُوا^[۴]، میسّر شود و مُحَصّل. و علامتِ حصول این معنی آن باشد که عنایتِ مخدومانه بلکه پدرانه در حقِّ فرزندِ عزیزِ لبیبِ ادیبِ معتقدِ کافی صافی، نظام الدّین زید فضله مبذول فرماید که این ساعت به خدمتِ خداوند، صلاح الدّین هم داماد است و هم فرزند و میانِ کفایت وی در کاری که به وی تفویض کنند، در حفظ و امانت و فرهنگ، میان او و دیگران فرق بسیار است و شرحِ آن از آن جهت نمی‌کنم که چون او بزرگ او را به فرزندی قبول کرد و بر رأی صدورْ حسن صفاتِ وی مخفی نماند از بهر شادیِ دلِ این داعی و یاران مخلص تا عن اقرب الاوقات ثمرۀ آنچه غرس فرماید که: هُزَّی اِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِط عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیّاً^[۵]، تقدر وقت شود، الله الله که داعی به خودی خود خواستْ آمدن از بھرِ آن تا در این کار خیر تأخیر نرود.
می‌آیم پیش تو ولی پنهانی
این جنس بود زیارت روحانی^[۶]
ذخیرۀ روزی که: نُورُهُمْ^[۷] یَسْعَی بَیْنَ اَیْدِیهِمْ وَ بِاَیْمَانِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا^[۸]، یعنی یَسار و خلف را نیز در نور غرق کن. اگرچه هیچ یسار و خلف آنجا نگنجد. ایّده الله بروح منه و بحولٍ و قوّةٍ عرشیّةٍ قدیمیةٍ ربانیّة، لاَ عَیْن رَأَتْ وَ لاَ اُذُنُ سَمِعَتْ و موهبةٌ^[۹] و نحلةٌ من عند الکریم والسّلام.

————————–

[۱] چنانکه نور او پیش رویش و سمت راستش در حرکت.

[۲] او (خداوند) همان است که به آن امید دارید و هرچه از او بخواهید اجابت خواهد کرد.

[۳] بخشی از آیۀ ۲ سورۀ بقره: بر آدم سجده برید.

[۴] بخشی از آیۀ ۳۰ سورۀ فصلت: فرشتگان بر آنان نازل شوند که مترسید و اندوهگین مباشید و مژده باد شما را.

[۵] آیۀ ۲۵ سورۀ مریم: تنه درخت خرما را به سوی خود تکان بده تا بر تو رطب تازه چیده فرو ریزد.

[۶] شاعر این بیت یافت نشد.

[۷] “نورهم” در نسخه نیامده است.

[۸] بخشی از آیۀ ۸ سورۀ تحریم: نورشان در پیشاپیش و سمت راستشان می‌شتابد، گویند پروردگارا نور ما را برای ما به کمال برسان.

[۹] اشاره به حدیث: یقُولُ اَللَّهُ تَعَالَی: أَعْدَدْتُ لِعِبَادِیَ اَلصَّالِحِینَ مَا لاَ عَیْنٌ رَأَتْ وَ لاَ أُذُنٌ سَمِعَتْ وَ لاَ خَطَرَ عَلَی قَلْبِ بَشَرٍ. خداوند متعال فرموده: برای بندگان صالحم چیزهایی در آخرت آماده کرده‌ام که نه چشمی تاکنون آنها را دیده و نه گوشی آنها را شنیده و نه به قلب انسانی کیفیت آنها خطور کرده است.