مکتوبات مولانا – مکتوب ۵۵ – به احتمال قوی به شمس تبریزی است با اشاره به تعزیۀ محمّد (؟)

سلامٌ علی اهل نادیکم
و من حلّ یوماً بوادیکم[۱]
*
لو ان الرّیح یحملنی الیکم
تشبّثت باذیال الرّیاح^[۲]
خواجه علی نّواح، سحری جهتِ روحِ محمّد به ما نوحه می‌کرد. در این ایّام، در اثنایِ نوحه می‌گفت به زبانِ رومی: ای بهشتیِ مرحوم، موسم نوحۀ تو اینک به پایان رسید و گریَندگانِ تو به کارها مشغول شدن گرفتند و از یاد و نوحۀ تو باز آمدند. تو عجب چونی در آن غربت؟ باز گفت: ای خواهران و ای عزیزان، نمی‌شنوید که آن طفلِ مرحوم چه جوابم می‌دهد، که اگر همه دهان‌ها از من بستید و مرا فراموش کردید، امّا آن مادر سوخته مرا هیچ فراموش نمی‌کند. خیالِ من از چشمِ وی نمی‌رود. دم به دم سوزان و گریان‌تر است.
این سخن در حقِّ صلۀِ اهل دنیا، مادر و غیره مبالغه است. امّا در وصفِ اتّصالِ حالِ با اجلالِ وفا و عهدِ پایدار اهلِ دین و اخوان صفا، خاصّه آن روح الارواح و عقل العقول، شمسُ الحقایق، آفتاب ربّانی، رحمت آسمانی، دریایِ جنانِ نامتناهی، جنّات انهار الهی، فهرست: یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ^[۳]، ادام اللهُ عُلوَّهُ و متّع العارفین بدوامِ ظِلّه الظّلیل و فضله الجزیل که صلۀ مواصلتِ محیطِ مبارکش در خواب و بیداری، در شغل و بیکاری تابان است، مقرون به شعاعاتِ معاونت و مناصرت و منادمت در اجزایِ رِمَمِ نایمه و احیایِ هِمَمِ ساهره، آثار آن تابش و مواهب علی التّوالی والتّواتر شکوفه می‌کند و پیدا می‌شود. فهو الخلیل حین لا خلیل والظّهیر حین لاظهیر، متّصف به اوصافِ ربّ العالمین[۴].
رَقَّ الزُجاجُ وَ رَقَّتِ الْخَمرُ
فَتَشا کُلاَ و تَشابَهَ الاَمرُ^[۵]
لازالت ارزاق القلوب فی یُمناه و ازمّة والاقدار منبوذةً الی یُسراهُ[۶].
فَمَنْ یَرَهُ فِی مَنْزلٍ فَکَانَّمَا
رَأی کُلَّ اِنْسَانٍ وَ کُلَّ مَکَانٍ ^[۷]
شکر کرده شد علی الاجمال، بلاشرح که شکر المنعم واجبٌ^[۸]، وَاللهُ خَیْرٌ حَافِظاً وَ هُوَ اَرحَمُ الرَّاحِمِینَ^[۹]، و اَحقُّ اَن یجعَلَنا، عَلَی سُرُرٍ مُّتَقَابِلِینَ^[۱۰]، در ممالک یوم الدّین مستدام باد آن سایه پروری، آمین یا ربّ العالمین.
—————————

[۱] شاعر این بیت یافت نشد.

[۲] ترجمه استاد سبحانی: اگر باد مرا به سوی شما بیاورد، بر دامن بادها می‌آویزم.

[۳] بخشی از آیۀ ۵۴ سورۀ مائده: دوستشان می‌دارد و آنان نیز او را دوست می‌دارند.

[۴] او دوستی صادق است جایی که دوستی صادق نباشد، پشتیبان است جایی که پشتیبانی نباشد، او وصفی از صفات پروردگار جهانیان است.

[۵] به احتمال بیتی از ابونواس اهوازی: خم رقیق است و شراب هم رقیق، پس شباهت دارند و امر مشکل شده است.

[۶] روزی دل‌ها در دست راست او و سرنوشت به دست چپ او باد.

[۷] کسی که او را در خانه‌ای ببیند، پندارد که همۀ انسان‌ها و همۀ مکان‌ها را دیده است.

[۸] سپاس‌گزاری از انعام دهنده واجب است.

[۹] بخشی از آیۀ ۶۴ سورۀ یوسف: خداوند بهترین نگهبان است، و همو مهربان‌ترین مهربانان است‌.

[۱۰] بخشی از آیۀ ۴۷ سورۀ حجر: و دوستانه بر تختها رویاروی بنشینند.