مولوی‌نامه – جلد اول – شخصیت دوم یا دومین مرحله از مراحل علمی و عرفانی مولوی

شخصیت دوم مولانا از بیست و پنج سالگی است تا سی و نه سالگی مقارن سال ۶۴۲ ه‍ ق. که ملاقات او با شمس الدین تبریزی اتفاق افتاد.

در آن مدت که حدود ۱۴ سال می‌شد مولوی به توسط سید برهان‌الدین ترمدی (متوفی ۶۳۸) که از مریدان و اصحاب برگزیدۀ پدرش سلطان العلماء بهاءالدین ولد بوده است داخل رشتۀ تصوف و وادی سیر و سلوک گردید؛ مدت نه سال در تحت تعلیم و تربیت مستقیم سید برهان‌الدین؛ و بعد از وفات وی هم مدت پنج سال به تنهایی با نهایت شوق و علاقه‌مندی سرگرم ریاضت و طی کردن مراحل سیر و سلوک بود.

مولوی در همان احوال که به ریاضت و عبادت و پیمودن مراحل طریقت اشتغال داشت، باز از تتبع و مطالعۀ کتب و تکمیل معلومات عقلی و نقلی غافل نمی‌نشست، و بالجمله چندان در علم و عرفان پیش رفت که به مقام پیشوایی و رهبری سالکان و ارباب طریقت نیز رسید و روی‌هم‌رفته جامع علوم و معارف ظاهر و باطن گردید به طوری که هم فقها و علمای ظاهر از حوزۀ درس و مواعظ گرم و گیرای منبری او فیض می‌بردند و هم ارباب طریقت و مستعدان معارف روحانی باطنی از برکت دستگیری و ارشاد و تربیت‌های قولی و عملی او بهره‌مند می‌شدند.