مولوی‌نامه – جلد اول – فصل چهارم: فعل تجلی و علم فعلی حق‌تعالی

در اشعار فوق ضمناً اشاره به دو مسألۀ مهم فلسفی و عرفانی شده است؛ یکی کیفیت صدور عالم هستی از مبدأ واجب الوجود؛ بر سبیل علیت و فاعلیت به تجلی؛ و با عبارت دیگر به طور عقل بسیط اجمالی و اضافۀ اشراقیۀ حق‌تعالی نسبت به موجودات؛ با رعایت دو قاعدۀ «امکان اشرف» و «امکان اخس» که از قواعد عظیم فلسفه و عرفان است در مبحث «سلسلة الترتیب».

مسألۀ مهم دیگر چگونگی علم واجب الوجود است به موجودات؛ بر سبیل «علم فعلی عنایی» نه به طور «علم انفعالی ارتسامی»؛ که شرح این مسائل را در کتب فلسفه و عرفان باید ببینید؛ مجال و موضوع بحث فعلی ما بیش از این گنجایش شرح و تفصیل ندارد.