شرح مثنوی بدیع‌الزمان فروزانفر – دفتر اوّل – بخش ۶۷ – پند دادن خرگوش نخجیران را که بدین شاد مشوید

برتر از نوبت ملوک باقی‌اند دور دایم روح‌ها با ساقی‌اند

ملوک باقی: انبیا و اولیا و مردان خدا که پادشاهی آنها پایدار است و فنا نمی‌پذیرد.

در این بیت نوعی از صنعت استخدام است بدین گونه که لفظی مشترک را که دارای دو معنی است استعمال می‌کنند و لفظ سابق بر آن، قرینه‌ی یکی از دو معنی و لفظ پسین قرینه‌ی معنی دیگر است چنان‌که در این بیت «دور» هم بر گردش روزگار و هم بر گردش جام اطلاق می‌شود و «نوبت» در مصراع اول قرینه‌ی معنی نخستین و «ساقی» در مصراع دوم قرینه‌ی معنی دومین است.

نسخه‌ی موزه‌ی قونیه و چاپ لیدن «دور دایم» را به صورت اضافه و با علامت کسر در زیر نشان داده‌اند و ما بتبعیت آن دو نسخه این تعبیر را به صورت اضافه نوشتیم ولی خواندن «دور» به‌نحو موقوف، صحیح‌تر و معنی در آن صورت روشن‌تر است، بنا بر نسخه‌ی قونیه و لیدن احتیاج بتاویل دارد و آن را باید ظرف زمانی فرض کنیم با حذف ادات (در) که خالی از ضعف و رکاکت نیست.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟
در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *