مثنوی مولانا – دفتر اوّل – بخش ۹۸ – در بَیانِ این حَدیث که اِنَّ لِرَبِّکُمْ فی اَیّامِ دَهْرِکُمْ نَفَحاتٍ اَلا فَتَعَرَّ ضوا لَها
| ۱۹۶۰ | گفت پیغامبر که نَفْحَت‌هایِ حَق | اَنْدرین اَیّام می‌آرَد سَبَق | |
| ۱۹۶۱ | گوش و هُش دارید این اوقات را | دَررُبایید این چُنین نَفْحات را | |
| ۱۹۶۲ | نَفْحه آمد مَر شما را دید و رفت | هرکِه را می‌خواستْ جان بَخشید و رفت | |
| ۱۹۶۳ | نَفْحۀ دیگر رَسید آگاه باش | تا ازین هم وانَمانی خواجه‌تاش | |
| ۱۹۶۴ | جانِ آتش یافت زو آتش کُشی | جانِ مُرده یافت از وِیْ جُنبِشی | |
| ۱۹۶۵ | جانِ ناری یافت از وِیْ اِنْطِفا | مُرده پوشید از بَقایِ او قَبا | |
| ۱۹۶۶ | تازگیّ و جُنبِشِ طوبی‌ست این | هَمچو جُنبِش‌هایِ خَلْقان نیست این | |
| ۱۹۶۷ | گَر دَراُفْتَد در زمین و آسْمان | زَهره‌هاشان آب گردد در زمان | |
| ۱۹۶۸ | خود زِ بیمِ این دَمِ بی‌مُنْتَها | باز خوان فَأْبَیْنَ اَنْ یَحْمِلْنَها | |
| ۱۹۶۹ | وَرْنه خود اَشَْفَقْنَ مِنْها چون بُدی؟ | گَرنه از بیمَش دلِ کُهْ خون شُدی؟ | |
| ۱۹۷۰ | دوشْ دیگر لَوْن این می‌داد دست | لُقمۀ چندی دَرآمَد رَهْ بِبَست | |
| ۱۹۷۱ | بَهرِ لُقمه گشته لُقْمانی گِرو | وَقتِ لُقمان است، ای لُقمه بُرو | |
| ۱۹۷۲ | از هوایِ لُقمه‌یی این خارْخار | از کَفِ لُقْمان هَمی‌جویید خار | |
| ۱۹۷۳ | در کَفِ او خار و سایَه‌ش نیز نیست | لیکَتان از حِرصْ آن تَمییز نیست | |
| ۱۹۷۴ | خارْ دان آن را که خُرما دیده‌یی | زان که بَسْ‌نانْ کور و بَسْ نادیده‌یی | |
| ۱۹۷۵ | جانِ لُقمان که گُلِسْتانِ خداست | پایِ جانَش خَستۀ خاری چراست؟ | |
| ۱۹۷۶ | اُشتُر آمد این وجودِ خارْخوار | مُصطفی‌زادی بَرین اُشتُر سَوار | |
| ۱۹۷۷ | اُشتُرا تَنگِ گُلی بر پُشتِ توست | کَزْ نَسیمَش در تو صد گُلْزارْ رُست | |
| ۱۹۷۸ | مَیْلِ تو سویِ مُغیلان است و ریگ | تا چه گُل چینی زِ خارِ مُرده ریگ؟ | |
| ۱۹۷۹ | ای بِگَشته زین طَلَب از کو به کو | چند گویی کین گُلِسْتان کو و کو؟ | |
| ۱۹۸۰ | پیش ازان کین خارِ پا بیرون کُنی | چَشمْ تاریک است، جولان چون کُنی؟ | |
| ۱۹۸۱ | آدمی کو می‌نگُنجَد در جهان | در سَرِ خاری هَمی‌گردد نَهان | |
| ۱۹۸۲ | مُصْطفی آمد که سازد هَمدَمی | کَلِّمینی یا حُمَیْرا کَلِّمی | |
| ۱۹۸۳ | ای حُمَیرا آتش اَنْدَر نِه تو نَعْل | تا زِ نَعْلِ تو شود این کوهْ لَعْل | |
| ۱۹۸۴ | این حُمَیرا لَفْظِ تَأْنیث است و جان | نامْ تَأْنیثَش نَهَند این تازیان | |
| ۱۹۸۵ | لیک از تَأْنیثْ جان را باک نیست | روح را با مَرد و زن اِشْراک نیست | |
| ۱۹۸۶ | از مؤنَثْ وَزْ مُذکَّر بَرتَر است | این نی آن جان است، کَزْ خُشک و تَر است | |
| ۱۹۸۷ | این نه آن جان است کَافْزایَد زِ نان | یا گَهی باشد چُنین، گاهی چُنان | |
| ۱۹۸۸ | خَوش کُننده‌ست و خَوش و عَیْنِ خَوشی | بی‌خَوشی نَبْوَد خَوشی ای مُرتَشی | |
| ۱۹۸۹ | چون تو شیرین از شِکَر باشی بُوَد | کان شِکَر گاهی زِ تو غایِب شود | |
| ۱۹۹۰ | چون شِکَر گَردی زِ تأثیرِ وَفا | پس شِکَر کِی از شِکَر باشد جُدا؟ | |
| ۱۹۹۱ | عاشق از خود چون غذا یابَد رَحیق | عقلْ آنجا گُم شود گُمْ ای رَفیق | |
| ۱۹۹۲ | عقلِ جُزویْ عشق را مُنْکِر بُوَد | گَرچه بِنْمایَد که صاحِبْ سِر بُوَد | |
| ۱۹۹۳ | زیرک و داناست، اما نیست نیست | تا فرشته لا نَشُد آهرْمَنی‌ست | |
| ۱۹۹۴ | او به قول و فِعْلْ یارِ ما بُوَد | چون به حُکْمِ حالْ آیی، لا بُوَد | |
| ۱۹۹۵ | لا بُوَد، چون او نَشُد از هستْ نیست | چون که طَوْعًا لا نَشُد کَرْهًا بَسی‌ست | |
| ۱۹۹۶ | جانْ کَمال است و نِدایِ او کَمال | مُصْطَفی گویان اَرِحْنا یا بِلال | |
| ۱۹۹۷ | ای بِلال اَفْرازْ بانگِ سِلْسِلَت | زان دَمی کَنْدَر دَمیدَم در دِلَت | |
| ۱۹۹۸ | زان دَمی کآدَم از آن مَدْهوش گشت | هوشِ اَهلِ آسْمانْ بی‌هوش گشت | |
| ۱۹۹۹ | مُصْطفی بی‌خویش شُد زان خوبْ صَوْت | شُد نمازش از شَبِ تَعْریس فَوْت | |
| ۲۰۰۰ | سَر از آن خوابِ مُبارک بَرنداشت | تا نمازِ صُبح دَم آمد به چاشْت | |
| ۲۰۰۱ | در شبِ تَعْریس پیشِ آن عَروس | یافت جانِ پاکِ ایشانْ دَستْبوس | |
| ۲۰۰۲ | عشق و جانْ هر دو نَهانَند و سَتیر | گَر عَروسَش خوانده‌ام، عیبی مگیر | |
| ۲۰۰۳ | از مَلولی یارْ خامُش کَردَمی | گَر هَمو مُهْلَت بِدادی یک دَمی | |
| ۲۰۰۴ | لیک می‌گوید بِگو، هین عَیْب نیست | جُز تَقاضایِ قَضایِ غَیْب نیست | |
| ۲۰۰۵ | عَیْب باشد کو نَبینَد جُز که عَیْب | عَیْب کِی بینَد رَوانِ پاکِ غَیْب؟ | |
| ۲۰۰۶ | عَیْب شُد نِسْبَت به مَخْلوقِ جَهول | نی به نِسْبَت با خداوندِ قَبول | |
| ۲۰۰۷ | کُفر هم نِسْبَت به خالِقْ حِکمَت است | چون به ما نِسْبَت کُنی، کُفرْ آفَت است | |
| ۲۰۰۸ | وَرْ یکی عَیْبی بُوَد با صد حَیات | بر مِثالِ چوب باشد در نَبات | |
| ۲۰۰۹ | در تَرازو هر دو را یکسان کَشَند | زان که آن هر دو چو جسم و جانْ خَوشَند | |
| ۲۰۱۰ | پس بزرگان این نگفتند از گِزاف | جسمِ پاکانْ عینِ جان افتاد صاف | |
| ۲۰۱۱ | گُفتَشان و نَفْسَشان و نَقْشَشان | جُمله جانِ مُطْلَق آمد بی‌نِشان | |
| ۲۰۱۲ | جانِ دشمن‌دارَشانْ جسم است صِرف | چون زیاد از نَرْد، او اسم است صِرف | |
| ۲۰۱۳ | آن به خاک اَنْدر شُد و کُلْ خاک شُد | وین نَمَک اَنْدر شُد و کُلْ پاک شُد | |
| ۲۰۱۴ | آن نمک کَزْ وِیْ مُحَمَّد اَمْلَح است | زان حَدیثِ بانَمَکْ او اَفْصَح است | |
| ۲۰۱۵ | این نَمَک باقی‌ست از میراثِ او | با تو‌اَنْد آن وارثانِ او، بِجو | |
| ۲۰۱۶ | پیشِ تو شِسْته، تو را خود پیشْ کو؟ | پیشْ هَستَت، جانِ پیش‌اَنْدیش کو؟ | |
| ۲۰۱۷ | گَر تو خود را پیش و پَس داری گُمان | بَستۀ جسمیّ و مَحْرومی زِ جان | |
| ۲۰۱۸ | زیر و بالا، پیش و پَس، وَصْفِ تَن است | بی‌جِهَت‌ها ذاتِ جانِ روشن است | |
| ۲۰۱۹ | بَرگُشا از نورِ پاکِ شَهْ نَظَر | تا نَپِنْداری تو چون کوتَه‌نَظَر | |
| ۲۰۲۰ | که هَمینی در غَم و شادیّ و بَس | ای عَدَم کو مَر عَدَم را پیش و پَس؟ | |
| ۲۰۲۱ | روزِ باران است، می‌رو تا به شب | نه ازین باران، از آن بارانِ رَب |
تعقیب
[…] روح را با مرد و زن اشراک نیست […]
[…] حواشی استاد فروزانفر: نظیر این تمثیل در مثنوی (دفتر اوّل بخش ۹۸ ابیات ۱۹۷۶، ۱۹۷۷، ۱۹۷۸) گوید. و اصل این تمثیل از غزالی است که گوید: ((اذا النّفس […]
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!