مثنوی مولانا – دفتر سوّم – بخش ۱۸ – رَسیدنِ خواجه و قَوْمَش به دِه و نادیده و ناشناخته آوردنِ روستایی ایشان را
| ۵۹۸ | بَعدِ ماهی چون رَسیدند آن‌طَرَف | بی‌نَوا ایشان سُتوران بی‌عَلَف | |
| ۵۹۹ | روستایی بین که از بَدنیَّتی | می‌کُند بَعْدَ اللَّتیّا وَالَّتی | |
| ۶۰۰ | رویْ پنهان می‌کُند زیشان به روز | تا سویِ باغَش بِنَگْشایَند پوز | |
| ۶۰۱ | آن‌چُنان رو که همه زَرْق و شَر است | از مُسلمانان نَهانْ اولیٰ‌تَر است | |
| ۶۰۲ | روی‌ها باشد که دیوانْ چون مگس | بر سَرَش بِنْشَسته باشند چون حَرَس | |
| ۶۰۳ | چون بِبینی رویِ او، در تو فُتند | یا مَبین آن رو چو دیدی خوش مَخَند | |
| ۶۰۴ | در چُنان رویِ خَبیثِ عاصیه | گفت یَزدان نَسْفَعَنْ بِالنّاصِیَه | |
| ۶۰۵ | چون بِپُرسیدند و خانه‌ش یافتند | هَمچو خویشان سویِ دَر بِشْتافتند | |
| ۶۰۶ | دَر فروبَستَند اَهْلِ خانه‌اَش | خواجه شُد زین کَژْرَوی دیوانه‌وَش | |
| ۶۰۷ | لیک هنگامِ دُرُشتی هم نبود | چون دَراُفتادی به چَهْ، تیزی چه سود؟ | |
| ۶۰۸ | بر دَرَش مانْدند ایشان پنج روز | شب به سَرما، روزْ خود خورشیدسوز | |
| ۶۰۹ | نه زِ غَفلَت بود مانْدن نه خَری | بلکه بود از اِضطِرار و بی‌خَری | |
| ۶۱۰ | با لَئیمان بَسته نیکان زِاضطِرار | شیرْ مُرداری خورَد از جوعِ زار | |
| ۶۱۱ | او هَمی‌دیدش هَمی‌کردش سلام | که فُلانَم من، مرا این است نام | |
| ۶۱۲ | گفت باشد، من چه دانم تو کی‌ای؟ | یا پَلیدی یا قَرینِ پاکی‌ای | |
| ۶۱۳ | گفت این دَمْ با قیامَت شُد شَبیه | تا برادر شُد یَفِرُّ مِنْ اَخیه | |
| ۶۱۴ | شَرح می‌کردش که من آنَم که تو | لوت‌ها خوردی زِ خوانِ من دوتو | |
| ۶۱۵ | آن فُلان روزَت خریدم آن مَتاع | کُلُّ سِرِّ جاوَزَ الْاِثْنَیْنِ شاع | |
| ۶۱۶ | سِرِّ مِهرِ ما شَنیدَسْتند خَلْق | شَرم دارد رو چو نِعمَت خورْد حَلْق | |
| ۶۱۷ | او هَمی‌گُفتَش چه گویی تُرَّهات؟ | نه تو را دانم، نه نامِ تو، نه جات | |
| ۶۱۸ | پنجمین شب ابر و بارانی گرفت | کاسْمان از بارِشَش دارد شِگِفت | |
| ۶۱۹ | چون رَسید آن کارْد اَنْدَر استخوان | حَلْقه زد خواجه که مِهْتَر را بِخوان | |
| ۶۲۰ | چون به صد اِلْحاح آمد سویِ دَر | گفت آخِر چیست ای جانِ پدر؟ | |
| ۶۲۱ | گفت من آن حُقّه‌ها بُگْذاشتم | تَرک کردم آنچه می‌پِنْداشتم | |
| ۶۲۲ | پنج‌ساله رنج دیدم پنج روز | جانِ مِسْکینَم دَرین گرما و سوز | |
| ۶۲۳ | یک جَفا از خویش و از یار و تَبار | در گِرانی هست چون سیصد هزار | |
| ۶۲۴ | زانکه دلْ نَنْهاد بر جور و جَفاش | جانْش خوگَر بود با لُطف و وَفاش | |
| ۶۲۵ | هرچه بر مَردم بَلا و شِدَّت است | این یَقین دان کَز خِلافِ عادت است | |
| ۶۲۶ | گفت ای خورشیدِ مِهرَت در زَوال | گَر تو خونم ریختی، کردم حَلال | |
| ۶۲۷ | امشبِ باران به ما دِهْ گوشه‌ای | تا بیابی در قیامَت توشه‌ای | |
| ۶۲۸ | گفت یک گوشه‌ست آنِ باغْبان | هست اینجا گُرگ را او پاسْبان | |
| ۶۲۹ | در کَفَش تیر و کَمان از بَهرِ گُرگ | تا زَنَد گَر آید آن گُرگِ سُتُرگ | |
| ۶۳۰ | گَر تو آن خِدمَت کُنی، جا آنِ توست | وَرْنه جایِ دیگری فَرمایْ جُست | |
| ۶۳۱ | گفت صد خِدمَت کُنم، تو جایْ دِهْ | آن کَمان و تیر در کَفَّم بِنِه | |
| ۶۳۲ | من نَخُسبَم حارِسیِّ رَز کُنم | گَر بَرآرَد گُرگ، سَر تیرش زَنَم | |
| ۶۳۳ | بَهرِ حَق مَگْذارم امشب ای دودِل | آبِ باران بر سَر و در زیرْ گِل | |
| ۶۳۴ | گوشه‌ای خالی شُد و او با عِیال | رفت آنجا جایِ تَنگ و بی‌مَجال | |
| ۶۳۵ | چون مَلَخ بر هَمدِگَر گشته سَوار | از نَهیبِ سَیْل اَنْدَر کُنجِ غار | |
| ۶۳۶ | شبْ همه شب جُمله گویان ای خدا | این سِزایِ ما، سِزایِ ما، سِزا | |
| ۶۳۷ | این سِزایِ آنکه شُد یارِ خَسان | یا کسی کرد از برایِ ناکَسان | |
| ۶۳۸ | این سِزایِ آنکه اَنْدَر طَمْعِ خام | تَرک گوید خِدمَتِ خاکِ کِرام | |
| ۶۳۹ | خاکِ پاکانْ لیسی و دیوارشان | بهتر از عام و رَز و گُلْزارَشان | |
| ۶۴۰ | بَندهٔ یک مَردِ روشنْ‌دل شوی | بِهْ که بر فَرقِ سَرِ شاهان رَوی | |
| ۶۴۱ | از مُلوکِ خاکْ جُز بانگِ دُهُل | تو نخواهی یافت ای پیکِ سُبُل | |
| ۶۴۲ | شهریان خود رَه‌زَنان نِسبَت به روح | روستایی کیست؟ گیج و بی‌فُتوح | |
| ۶۴۳ | این سِزایِ آنکه بی‌تَدبیرِ عقل | بانگِ غولی آمَدَش، بُگْزید نَقْل | |
| ۶۴۴ | چون پَشیمانی زِ دل شُد تا شَغاف | زین سِپَس سودی ندارد اِعتِراف | |
| ۶۴۵ | آن کَمان و تیر اَنْدَر دستِ او | گُرگ را جویان همه شب سو به سو | |
| ۶۴۶ | گُرگ بر وِیْ خود مُسَلَّط چون شَرَر | گُرگْ جویان و زِ گُرگ او بی‌خَبَر | |
| ۶۴۷ | هر پَشه، هر کَیْک، چون گُرگی شُده | اَنْدَر آن ویرانه‌شان زَخمی زده | |
| ۶۴۸ | فُرصَتِ آن پَشّه رانْدن هم نبود | از نَهیبِ حَملهٔ گُرگِ عَنود | |
| ۶۴۹ | تا نَبایَد گُرگ آسیبی زَنَد | روستایی ریشِ خواجه بَرکَند | |
| ۶۵۰ | این چُنین دندان‌کَنان تا نیم‌شب | جانَشان از ناف می‌آمد به لب | |
| ۶۵۱ | ناگهان تِمْثالِ گُرگِ هِشْته‌ای | سَر بَرآوَرْد از فَرازِ پُشته‌ای | |
| ۶۵۲ | تیر را بُگْشاد آن خواجه زِ شَسْت | زَد بر آن حیوان که تا اُفْتاد پَست | |
| ۶۵۳ | اَنْدَر اُفْتادن زِ حیوان بادْ جَست | روستایی های کرد و کوفْت دست | |
| ۶۵۴ | ناجَوانمَردا که خَرکُرّه‌یْ من است | گفت نه، این گُرگِ چون آهَرْمَن است | |
| ۶۵۵ | اَنْدَرو اَشْکالِ گُرگی ظاهر است | شَکلِ او از گُرگیِ او مُخْبِر است | |
| ۶۵۶ | گفت نه، بادی که جَست از فَرْجِ وِیْ | می‌شِناسَم هم چُنانْک آبی زِ مِیْ | |
| ۶۵۷ | کُشته‌ای خَرکُرِّه‌اَم را در ریاض | که مَبادَت بَسْط هرگز زِ انْقِباض | |
| ۶۵۸ | گفت نیکوتَر تَفَحُّص کُن شب است | شَخص‌ها در شب زِ ناظِر مُحْجَب است | |
| ۶۵۹ | شب غَلَط بِنْمایَد و مُبْدَل بَسی | دیدِ صایِب شب ندارد هرکسی | |
| ۶۶۰ | هم شب و هم ابر و هم بارانِ ژَرْف | این سه تاریکی غَلَط آرد شِگَرف | |
| ۶۶۱ | گفت آن بر من چو روزِ روشن است | می‌شِناسَم، بادِ خَرکُرِّه‌یْ من است | |
| ۶۶۲ | در میانِ بیست باد، آن باد را | می‌شِناسَم چون مسافر زاد را | |
| ۶۶۳ | خواجه بَرجَست و بِیامَد ناشِکِفت | روستایی را گَریبانَش گرفت | |
| ۶۶۴ | کَابْلَهِ طَرّار شَیْد آورده‌ای؟ | بَنْگ و اَفْیون هردو با هم خورده‌ای؟ | |
| ۶۶۵ | در سه تاریکی شِناسی بادِ خَر | چون نَدانی مَر مرا ای خیره‌سَر؟ | |
| ۶۶۶ | آنکه داند نیم‌شب گوساله را | چون نَدانَد هَمرَهِ دَه‌ساله را؟ | |
| ۶۶۷ | خویشتن را عارف و والِه کُنی | خاکْ در چَشمِ مُرُوَّت می‌زَنی | |
| ۶۶۸ | که مرا از خویش هم آگاه نیست | در دِلَم گُنجایِ جُز اَلله نیست | |
| ۶۶۹ | آنچه دی خوردم، از آنم یاد نیست | این دل از غیرِ تَحَیُّر شاد نیست | |
| ۶۷۰ | عاقل و مَجنونِ حَقَّم یاد آر | در چُنین بی‌خویشی‌اَم مَعْذور دار | |
| ۶۷۱ | آنکه مُرداری خورَد یعنی نَبید | شَرعْ او را سویِ مَعْذوران کَشید | |
| ۶۷۲ | مَست و بَنگی را طَلاق و بَیْع نیست | هَمچو طِفل است او، مُعاف و مُعْتَقی‌ست | |
| ۶۷۳ | مَستی‌ای کایَد زِ بویِ شاهِ فَرد | صد خُمِ میْ در سَر و مَغز آن نکرد | |
| ۶۷۴ | پس بَرو تَکْلیفْ چون باشد رَوا؟ | اسبْ ساقِط گشت و شُد بی‌دست و پا | |
| ۶۷۵ | بارْ کِه نْهَد در جهان خَرکُرّه را؟ | دَرس کِه دْهَد پارسی بومُرّه را؟ | |
| ۶۷۶ | بار بَرگیرند چون آمد عَرَج | گفت حَق لَیْسَ عَلَی الْاَعْمیٰ حَرَج | |
| ۶۷۷ | سویِ خود اَعْمیٰ شُدم، از حَقْ بَصیر | پس مُعافَم از قَلیل و از کَثیر | |
| ۶۷۸ | لافِ درویشی زنیّ و بی‌خَودی | هایْ هویِ مَسْتیانِ ایزدی | |
| ۶۷۹ | که زمین را من نَدانَم ز آسْمان | اِمْتِحانَت کرد غَیرت اِمْتِحان | |
| ۶۸۰ | بادِ خَرکُرِّهٔ چُنین رُسوات کرد | هستیِ نَفیِ تو را اِثْبات کرد | |
| ۶۸۱ | اینچُنین رُسوا کُند حَقْ شَیْد را | اینچُنین گیرد رَمیده صَیْد را | |
| ۶۸۲ | صد هزاران اِمتِحان است ای پسر | هرکه گوید من شدم سَرهنگِ دَر | |
| ۶۸۳ | گَر نَدانَد عامه او را زِامتِحان | پُختگانِ راه جویَنْدَش نِشان | |
| ۶۸۴ | چون کُند دَعویِّ خیّاطی خَسی | اَفْکَند در پیشِ او شَهْ اَطْلَسی | |
| ۶۸۵ | که بِبُرّ این را بِغَلْطاقِ فَراخ | زِامتِحان پیدا شود او را دو شاخ | |
| ۶۸۶ | گَر نبودی اِمتِحانِ هر بَدی | هر مُخَنَّث در وَغا رُستَم بُدی | |
| ۶۸۷ | خود مُخَنَّث را زِرِه پوشیده گیر | چون بِبینَد زَخم، گردد چون اسیر | |
| ۶۸۸ | مَستِ حَقْ هُشیار چون شُد از دُبور؟ | مَستِ حَقْ نایَد به خود تا نَفْخِ صور | |
| ۶۸۹ | بادهٔ حَق راست باشد بی‌دروغ | دوغ خوردی، دوغ خوردی، دوغ، دوغ | |
| ۶۹۰ | ساختی خود را جُنَیْد و بایَزید | رو که نَشْناسَم تَبَر را از کلید | |
| ۶۹۱ | بَدْرَگیّ و مَنْبَلیّ و حِرص و آز | چون کُنی پنهان به شَیْد ای مَکْرساز؟ | |
| ۶۹۲ | خویش را مَنْصورِ حَلّاجی کُنی | آتشی در پَنبهٔ یاران زَنی | |
| ۶۹۳ | که بِنَشْناسَم عُمَر از بولَهَب | بادِ کُرِّه‌یْ خود شِناسَم نیم‌شب | |
| ۶۹۴ | ای خَری کین از تو خَر باور کُند | خویش را بَهرِ تو کور و کَر کُند | |
| ۶۹۵ | خویش را از رَهْروان کمتر شِمُر | تو حَریفِ رَهْ‌ریانی، گُهْ مَخور | |
| ۶۹۶ | باز پَر از شَیْد سویِ عقلْ تاز | کِی پَرَد بر آسْمان پَرِّ مَجاز؟ | |
| ۶۹۷ | خویشتن را عاشقِ حَقْ ساختی | عشقْ با دیوِ سیاهی باختی | |
| ۶۹۸ | عاشق و معشوق را در رَستْخیز | دو به دو بَندَند و پیش آرَنْد تیز | |
| ۶۹۹ | تو چه خود را گیج و بی‌خود کرده‌ای؟ | خونِ رَزْ کو؟ خونِ ما را خَورده‌ای | |
| ۷۰۰ | رو که نَشْناسَم تو را، از من بِجِه | عارفِ بی‌خویشَم و بُهلولِ دِهْ | |
| ۷۰۱ | تو تَوَهُّم می‌کُنی از قُربِ حَق | که طَبَق‌گَر دور نَبْوَد از طَبَق | |
| ۷۰۲ | این نمی‌بینی که قُربِ اَوْلیا | صد کَرامَت دارد و کار و کیا | |
| ۷۰۳ | آهن از داوود مومی می‌شود | موم در دَستَت چو آهن می‌بُوَد | |
| ۷۰۴ | قُربِ خَلْق و رِزْق بر جُمله‌ست عام | قُربِ وَحیِ عشق دارند این کِرام | |
| ۷۰۵ | قُرب بر انواع باشد ای پدر | می‌زَنَد خورشید بر کُهْسار و زَر | |
| ۷۰۶ | لیکْ قُربی هست با زَرْ شید را | که ازان آگَهْ نباشد بید را | |
| ۷۰۷ | شاخِ خُشک و تَر قَریبِ آفتاب | آفتاب از هر دو کِی دارد حِجاب؟ | |
| ۷۰۸ | لیکْ کو آن قُربَتِ شاخِ طَری | که ثِمارِ پُخته از وِی می‌خَوری؟ | |
| ۷۰۹ | شاخِ خُشک از قُربَتِ آن آفتاب | غیرِ زوتَر خُشک گشتن گو بیاب | |
| ۷۱۰ | آنچنان مَستی مَباش ای بی‌خِرَد | که به عقل آید پشیمانی خورَد | |
| ۷۱۱ | بلک ازان مَستان که چون مِیْ می‌خورند | عقل‌هایِ پُخته حَسرت می‌بَرند | |
| ۷۱۲ | ای گرفته هَمچو گُربه موشِ پیر | گَر ازان مِیْ شیرگیری، شیر گیر | |
| ۷۱۳ | ای بِخورده از خیالی جامِ هیچ | هَمچو مَستانِ حَقایق بَرمَپیچ | |
| ۷۱۴ | می‌فُتی این سو و آن سو مَست‌وار | ای تو این سو نیستَت زان‌سو گُذار | |
| ۷۱۵ | گَر بِدان سو راه یابی بَعد ازان | گَهْ بدین سو، گَهْ بِدان سو سَرفَشان | |
| ۷۱۶ | جُمله این سویی از آن سو گَپْ مَزَن | چون نداری مرگ هَرزه جان مَکَن | |
| ۷۱۷ | آن خَضِرجانْ کَزْ اَجَل نَهْراسَد او | شاید اَر مَخْلوق را نَشْناسَد او | |
| ۷۱۸ | کام از ذوقِ تَوهُّم خَوش کُنی | در دَمی در خیکِ خود پُرَّش کُنی | |
| ۷۱۹ | پس به یک سوزن تَهی گَردی زِ باد | اینچنین فَربه تَنِ عاقلْ مَباد | |
| ۷۲۰ | کوزه‌ها سازی زِ بَرف اَنْدَر شِتا | کِی کُند چون آب بیند آن وَفا؟ |
اگر خاک پا و دیوار پاکدلان را ببوسی، بهتر از همنشینی با عوام الناس و رفتن در باغ و گلستان آن ها است
اگر به یک انسان روشن دل خدمت کنی، بهتر از این است که بر فرق سر شاهان بنشینی.
ای روندۀ راهها، از پادشاهان و سلاطین دنیا، به غیر از سر و صدا و شکوه ظاهری، هیچ چیز دیگری نخواهی یافت.
دیدگاه خود را ثبت کنید
آیا می خواهید به بحث بپیوندید؟در صورت تمایل از راهنمایی رایگان ما استفاده کنید!!