رسالۀ سپهسالار – قِسم دوّم – فصل سوّم – در ذکرِ مناقبِ حضرتِ خداوندگار – لذّت از تجلّیاتِ حضرتِ حق

پس حضرتِ خداوندگارِ ما، قَدَّسَ الله سِرَّه العَزیز چون از تجلّیاتِ جمال نیز حظی اَؤفَر و نصیبی اَجْزَل داشت و حُسنِ ظنِ مبارکش به حقّ الیقین رسیده بود در این قسم نیز کلماتی منبسط و مبنی بر حقایقِ بسیار و دقایقِ بی‌شمار در رجا بیان فرموده است و از سلوکِ خویش شمه‌ای باز نموده، هرکه را سیری مستقیم و دیده‌‌ای بینا و گوشی شنوا باشد از این قطره به دریاهای معانی و حقایق پی بَرد وَ لِهذا کَما قالَ قَدَّسَنا اللهُ به تَقدیسه:

عارفان را شمع و شاهد نیست از بیرونِ خویش
خون انگوری نخورده، باده‌شان هم خونِ خویش

باده غمگینان خورند و ما ز می خوش دل تریم
رو به محبوسان غم دِه ساقیا افیون خویش

خون ما بر غم حرام و خون غم بر ما حلال
هر غمی کو گرد ما گردید شد در خون خویش

من نیم موقوفِ نَفخ صور همچون مُردگان
هر زمانم عشق جانی می‌دهد زافسون خویش [۱]

و له رباعی:

تا در دل من صورت آن رشک پَری‌ست
دلشاد چو من در این عالم کیست

؟والله که به جز شاد نمی‌تانم زیست
غم می‌شنوم ولی نمی‌دانم چیست [۲]

و همچنین در غزلی دیگر می‌فرماید قَدَّس سِرَّه:

غم را چه زهره باشد تا نام ما بَرد؟
دستی بزن که از غم و غمخوار فارغیم

ما لاف می‌زنیم و تو انکار می‌کنی
ز اقرارِ هر دو عالَم و انکار فارغیم [۳]

وَ قالَ قائِل:

غم مُرد و گریه رفت، بقای من و تو باد
هرجا که گریه‌ای‌ست کنون خنده می‌شود [۴]

و در غزلی دیگر جهتِ ارشادی بندگان خویش می‌فرماید: طیب الله ارواح المریدین بطیب انفاسه الطیبة الشریفه:

خورانمت می جان تا دگر تو غم نخوری
چه جای غم که ز هر شادمان گرو ببری [۵]

و در مقامی دیگر، چون از تجلّی جمال بهره یافته بود، می‌فرماید:

بخند بر همه عالم که جای خنده تو راست
که بندۀ قد و ابروی توست هر کژ و راست [۶]

و در این مقام کلماتِ بسیار فرموده‌اند و شرحِ حقایقِ عالی کرده، رَضی اللهُ عَنْه.

——————–

[۱] با اختلاف در ترتیب ابیات غزل ۱۲۴۷ مولانا.

[۲] رباعی ۳۵۱ مولانا.

[۳] ابیات ۵ و ۹ غزل ۱۷۱۰ مولانا.

[۴] بیت ۹ غزل ۸۷۴ مولانا.

[۵] بیت اول غزل ۳۰۵۶ مولانا.

[۶] بیت اول غزل ۴۷۶ مولانا.