مولوی‌نامه – جلد اول – فصل چهارم: مستصوفه و شیادان درویش‌نما

۴- مولوی مکرر به جماعت مستصوفه و شیخان ریاکار و شیادان درویش‌نما و صوفی‌نمایان دروغین تاخته و به نکوهش و مذمت و خطر وجود آن طایفه برای مرد سلیم‌دل و مریدان ساده‌لوح پرداخته است؛ نمونۀ آن را هم نقل می‌کنم:

حرف درویشان بدزدد مَرد دون/ تا بخواند بر سلیمی زان فُسون

کار مردان، روشنی و گرمی است/ کار دونان حیله و بی‌شرمی است

شیر پَشمین از برای کَد کنند/ بو مُسَیلِم را لقب احمد کنند

***

حرف درویشان بسی آموختند/ مِنبر و مَحفل بدو افروختند

***

از خدا نه بویی آن را نه اَثَر/ دعویش افزون ز شَیث و بوالبَشَر

دیو ننموده ورا هم نقش خویش/ او همی‌گوید ز اَبدالیم بیش

حرف درویشان بدزدیده بسی/ تا گمان آید که هست او خود کسی

خرده گیرد در سخن بر بایَزید/ ننگ دارد از درون او یزید

بی‌نوا از نان و خوان آسمان/ پیش او ننداخت حق یک استخوان

او ندا کرده که خوان بنهاده‌ام/ نایب حقم، خلیفه‌زاده‌ام

***

نقش صوفی باشد او را نیست جان/ صوفیان بدنام هم زین صوفیان

***

ورنه این زاغان دَغَل افروختند/ بانگ بازان سپید آموختند

بانگ هُدهُد گر بیاموزد قطا^[۱]/ راز هدهد کو و پیغام سَبا

بانگ پررُسته ز پربَسته بدان/ تاج شاهان را ز تاج هدهدان

حرف درویشان و نکته‌ی عارفان/ بسته‌اند این بی‌حَیایان بر زبان

هر هلاک اُمت پیشین که بود/ زان‌که چَندَل^[۲] را گمان کردند عود

[۱]  قطا به فتح قاف: مرغ سنگ‌خواره. در نیکلسون «فتی» به جای «قطا» است.

[۲]  چندل: چوب صندل.