مثنوی مولانا – دفتر دوّم – بخش ۱۰۰ – کَشیدنِ موشْ مَهارِ شُتُر را و مُعْجَب شُدنِ موش در خود

دکلمه_مثنوی

#داستانهای_مثنوی_مولانا

موشی کوچکی که افسار شتری بزرگ را می کشید و مغرور به کار خود بود.
موشی کوچک افسار شتری بزرگ را به دست گرفت و کشید. شتر هم پشت سر موش به راه افتاد. موش وقتی دید به هر جهتی که حرکت می کند شتر پشت سرش می آید به خود مغرور شد و پیش خود گفت من عجب پهلوانی هستم. شتر که در صبر و بردباری زبانزد خاص و عام است از شکل و حرکات موش متوجه غرور او شد اما در دل به موش گفت فعلا خوش باش تا زمانش برسد. موش مغرور شتر را پی خود می کشید، رفتند و رفتند تا به رودی بزرگ رسیدند که حتی حیوانات بزرگ و قدرتمندی همچون شیر و گرگ هم توان عبور از آن را نداشتند. موش تا لب رود آمد اما وحشت کرد و بر جای خود میخکوب شد. شتر وقت را مغتنم شمرد و با لبخند گفت: ای رفیق کوه و دشتم چرا ایستادی؟ چرا گیج و متحیر شدی؟ افسار من دست توست و جلودار من تویی چرا در میان راه توقف می کنی؟ مثل یک مرد پای در این رود بگذار و مرا از این آب عبور بده. موش با ترس گفت: ای رفیق این آب بسیار خروشان و عمیق است و من می ترسم که در آن غرق شوم. شتر برای درهم شکستن غرور موش گفت: اجازه بده تا عمق آب را بسنجم، سریع پای خود را به میان رود گذاشت و گفت ای موش مگر کوری این آب که از زانو بیشتر نیست چرا از این آب کم عمق می ترسی؟ موش گفت: این رود در برابر تو یک مورچه است و در مقابل من اژدهایی بزرگ و بین زانوی من و زانوی تو تفاوت بسیار است، این آب تا زانوی تو می رسد اما صد گز از سر من بالاتر است. شتر گفت: پس دیگر گستاخی را کنار بگذار و اگر می خواهی جسم و جانت سلامت باشد با همنوع و هم اندازه خودت معاشرت و مجالست کن که موش در برابر شتر حرفی برای گفتن ندارد. موش گفت: توبه کردم تو را به خدا مرا از این آب مهلک و کشنده عبور بده. دل شتر به رحم آمد و به موش گفت سریع بیا روی جهاز من بنشین که عبور از این رود برای من سهل و آسان است و می توانم صدهزار چون تو را از این آب بگذرانم. اگر پیامبر نیستی پس مطیع و تابع پیامبر باش تا از چاه تاریک نادانی و غفلت خلاصی یابی و به جایگاه و منزلت روشنایی برسی. اگر شاه نیستی رعیت باش، اگر کشتی رانی نمی دانی سکان به دست نگیر و اگر کسب نمی دانی به تنهایی حجره داری نکن. اگر زبان حق نیستی باری گوش باش. اگر سخنی به زبان می رانی به صورت پرسشی بگو و با شاهان واقعی متواضعانه حرف بزن،

(عین این حکایت در مقالات حضرت شمس تبریزی آمده)