مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: مشورت عاقل

2- همان‌طور که اشاره کردم مولوی معتقد است که مشورت کردن با عاقل کار…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عوام‌فریبی، چون شکار خوک آمد صید عام

  3- داستان مرید و مرادبازی، و عوام‌فریبی، و رعونت‌ها و خودفروشی‌ها که در ب…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: مستصوفه و شیادان درویش‌نما

  4- مولوی مکرر به جماعت مستصوفه و شیخان ریاکار و شیادا…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: ز احمقان بگریز چون عیسی گریخت

5- مولوی نه تنها در خطر عوام‌فریبی و صید خلق نبود؛ که از صحبت…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: هم‌نشین بد، ای فغان از یار ناجنس ای فغان

6- مولوی در خصوص آثار ناهنجار و زیان‌های جبران‌ناپذیر که از یار و هم‌نشی…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: زحمت و آزار خلق «آدمی‌خوارند اغلب مردمان»

7- به طوری که از ظاهر سخنان مولوی در چند موضع مثنوی استنباط می…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: قهر و جفای خلق، لطف و توفیق الهی است

8- مولوی می‌گوید قهر و جفای خلق در واقع لطف و توفیق الهی است…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: جوش نطق از دل نشان دوستی است

9- جایی که همدلی و الفت باطنی نباشد نطق انسان بسته می‌شود؛ و …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: هیچ کنجی بی‌دد و بی‌دام نیست

10- در حدیث است که «لو کان المؤمن فی جحر ضب لقیض الله له من ی…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقیدۀ فلاسفۀ قدیم در حرکت ارادی شوقی افلاک و فلکیات

فلاسفۀ قدیم معتقد بودند که حرکت دوری افلاک و فلکیات حرکت ارادی نفس…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: خاصیت حرکت دوری آسیایی و میل مستدیر

[1] شاید می‌خواهید بدانید چه شده است که فلاسفۀ قدیم دربارۀ افلاک…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقاید عرفانی و مسلک خاص مولوی - 22 - اتحاد ملل و ادیان و مذاهب

در خصوص اختلاف‌نظر و عقیدۀ عارف با حکیم، و صوفی با متشرع سخن بس…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقاید عرفانی و مسلک خاص مولوی - 23 - شریعت و طریقت و حقیقت

اصطلاح معروف شریعت و طریقت و حقیقت را لابد شنیده‌اید، و می‌دان…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقاید عرفانی و مسلک خاص مولوی - 24 - عابد و زاهد و عارف

در میان اشخاص عامی و درس‌خوانده هر دو، کمتر کسی است که فرق حقیق…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقاید عرفانی و مسلک خاص مولوی - 25 - علم و عرفان

قبلاً شما را به این نکته توجه می‌دهم که تخصیص و اختیار کردن سه طای…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: علم تقلیدی و تحقیقی

مولوی دربارۀ علم تقلیدی و تحقیقی مکرر در مثنوی گفت‌وگو کرده است؛ از …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: علم یقینی و ظن و گمان

مولوی علم یقینی را به مرغ دو پر، و گمان را به مرغ یک‌پر تشبی…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: علوم و معارف بشری دسته گلی چند از گلشن دل است

مولوی می‌گوید علوم و معارف بشری گلدسته‌یی چند از گلستان باصفای دل؛ یعنی نمودار…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: طایفه عباد

1- عابد: کسی است که به ظاهر عبادات و طاعات شرعی مقید است؛ علا…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: زهاد

2- زاهد: کسی است که با وجود التزام وظایف طاعات و عبادات، از دنیا و دن…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عرفا و صوفیه

3- عارف: عرفان در اصل لغت مرادف «معرفت» به معنی شناسایی است؛ و در اص…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقاید عرفانی و مسلک خاص مولوی - 27 - عقل و عرفان

عرفان و عارف را تا آنجا که حوصلۀ مقام گنجایش داشت شناختیم دربارۀ «…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل نظری و عقل عملی

اصطلاح عقل نظری و عقل عملی را در مباحث قبل هم شنیدید؛ اینجا برای این…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل ممدوح و عقل مذموم

عقل در اصطلاح مولوی به چند معنی گفته می‌شود که بعضی را عقل ممدوح …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل ممدوح

1- عقل، به معنی قوۀ قدسی ادراک و فهم و شعور در تدبیر و اصلاح ا…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل ایمانی و عقل عرشی

2- عقل ایمانی و عقل عرشی که در سخنان مولوی آمده هم از شئون و ت…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل مذموم

3- اصطلاح دیگر مولوی در عقل، قوۀ شیطنت و گربزی و نکراء[1]، و هوش تز…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل جزوی و عقل کلی

4- مراد از عقل جزوی عقل ناقص نارسا است که اکثر افراد بشر کم‌وبیش د…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل کل و عقل کلی

اما عقل کلی یا عقل کل در اصطلاح مولوی به دو معنی است؛ یکی عقل مجرد…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: فعل تجلی و علم فعلی حق‌تعالی

در اشعار فوق ضمناً اشاره به دو مسألۀ مهم فلسفی و عرفانی شده است؛ …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل اول راند بر عقل دوم

نیز در اصطلاح «عقل» به معنی عالم امر و سلسلۀ عقول مجردۀ طولیه که …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: داستان حل مشکل مثنوی به وسیلۀ احضار ارواح

مبحث فوق را به داستانی ختم می‌کنم که حاکی از کثرت عشق و علاقۀ…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: عقل بحثی یا عقل فلسفی

5- پنجمین اصطلاح مولوی است در معنی «عقل» که از روی گفته‌های …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: ابوعلی سینا و امام فخرالدین رازی در تصوف و عرفان

اتفاقاً شیخ رئیس ابوعلی سینا بزرگترین فیلسوف اسلامی است که درصدد جمع …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: علم‌آموزی و هنراندوزی در نظر مولوی

باید دانست که انتقاد و نکوهش مولوی از عقل بحثی و علوم و فنون ظ…

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: ریشۀ اختلافات عارف با فیلسوف، و عالم مادی با حکیم الهی

خواستاران تحقیق را به این توضیح توجه می‌دهم که ریشه و اساس اختلاف …

مولوی‌نامه - جلد اول - فصل چهارم: علل و اسباب پیدا و پنهان یا طبیعی و الهی

باز در زمینۀ علل و اسباب طبیعی و الهی یا آشکار و پنهان گفته است. …