۱ کوه نِیَم، سنگ نِیَم، چون که گُدازان نَشَوَم؟ دیدم جَمعیّتِ تو، چون که پَریشان نَشَوَم؟ ۲ کوه زِ کوهی بِرَوَد، سنگ زِ سنگی بِشَود پس من اگر آدمی اَم، کمتر از ایشان نَشَوَم ۳ آهنِ پولاد و حَجَر، در کَفِ تو موم شود من که همه مومِ تواَم، چون که بدین سان نَشَوَم؟ […]
۱ دوش چه خورده‌‌‌یی بگو، ای بُتِ همچو شِکَّرم تا همه عُمر بعد ازین، من شب و روز از آن خورَم ۲ ای کِه اَبیتُ گفته‌یی، هر شب عِنْدَ رَبِّکُم شَرح بِدِه از آن اَبا، بیش‌تر ای پَیَمْبَرَم ۳ گَر تو زِ من نَهان کُنی، شَعْشَعهٔ جمالِ تو نوبَتِ مُلْک می‌زَنَد، ای قَمَرِ مُصَوَّرَم […]
۱ آمده‌‌‌‌‌ام که سَر نَهَم، عشقِ تو را به سَر بَرَم وَرْ تو بگویی‌‌‌‌‌ام که نی، نی شِکَنَم شِکَر بَرَم ۲ آمده‌‌‌‌‌ام چو عقل و جان، از همه دیده‌ها نَهان تا سویِ جان و دیدگان، مَشْعلهٔ نَظَر بَرَم ۳ آمده‌‌‌‌‌ام که رَهْ زَنَم، بر سَرِ گنجِ شَهْ زَنَم آمده‌‌‌‌‌ام که زَر بَرَم، زَرْ نَبَرَم […]
۱ کارِ مرا چو او کُند، کارِ دِگَر چرا کُنم چون که چَشیدم از لَبَش، یاد شِکَر چرا کُنم؟ ۲ از گُلْزار چون رَوَم؟ جانِبِ خار چون شَوَم از پیِ شبْ چو مُرغِ شب، تَرکِ سَحَر چرا کُنم؟ ۳ باده اگر چه می‌خورَم، عقلْ نرفت از سَرَم مَجْلِسِ چون بهشت را، زیر و زَبَر […]
۱ مَیلِ هواش می‌کُنم، طالَ بَقاش می‌زَنَم حَلْقه به گوش و عاشقم، طَبْلِ وَفاش می‌زَنَم ۲ از دل و جان سُکُسته‌ام، بر سَرِ رَهْ نِشَسته‌ام قافلهٔ خیال را، بَهرِ لِقاش می‌زَنَم ۳ غیرِ طَواشیِ غَمَش، یا یَلواجِ مَرهَمَش هر چه سَری بُرون کُند، بر سَر و پاش می‌زَنَم ۴ این دلِ هَمچو چَنگ را، […]
۱ هر شب و هر سَحَر تو را، من به دُعا بِخواستم تا به چه شیوه‌ها تو را، من زِ خدا بِخواستم ۲ تا شَوی از سُجودِ من، مونِس این وجودِ من خود بِشُد این وجودِ من، چون که تو را بِخواستم ۳ در پِی آفتابِ تو سایه بُدَم، ضیاطَلَب پاکْ چو سایه خوردی‌‌‌‌‌ام، […]
۱ دوش چه خورده‌‌‌یی بگو، ای بُتِ هَمچو شِکَّرم تا همه سال روز و شب، باقیِ عُمر از آن خورَم ۲ گَر تو غَلَط دهی مرا، رنگِ تو غَمْز می‌کُند رنگِ تو تا بِدیده‌‌‌‌‌ام دَنگ شده‌‌‌‌ست این سَرَم ۳ یک نَفَسی عِنان بِکَش، تیز مَرو زِ پیشِ من تا بِفُروزَد این دِلَم، تا به […]
۱ تا به کِی ای شِکَر چو تَنْ بی‌دل و جانْ فَغان کُنم؟ چند زِ برگ ریزِ غَمْ زَرد شوم؟ خَزان کُنم؟ ۲ از غَم و اَنْدُهان من، سوختْ درونِ جانِ من جُمله فروغِ آتشین، تا به کِی‌اَش نَهان کُنم؟ ۳ چند زِ دوستْ دشمنی؟ جان شِکَنیّ و تَن زنی؟ چند منِ شکسته دل، […]
۱ ای تو بِداده در سَحَر، از کَفِ خویش باده‌‌‌‌‌ام ناز رها کُن ای صَنَم، راست بگو که داده‌‌‌‌‌ام ۲ گر چه بِرَفتی از بَرَم، آن بِنَرفت از سَرَم بر سَرِ رَهْ بیا بِبین، بر سَرِ رَهْ فُتاده‌‌‌‌‌ام ۳ چَشمِ بَدی که بُد مرا، حُسنِ تو در حِجاب شُد دوختَم آن دو چَشم را، […]
۱ تا که اسیر و عاشق آن صَنَم چو جان شُدم دیو نِیَم، پَری نِیَم، از همه چونْ نَهان شُدم؟ ۲ بُرف بُدَم، گُداختم، تا که مرا زمین بِخورْد تا همه دودِ دل شُدم، تا سویِ آسْمان شُدم ۳ نیستم از رَوان‌ها، بر حذَرم زِ جان‌ها جان نکُند حَذَر زِ جان، چیست حَذَر چو […]
۱ گرم دَرآ و دَم مَدِه، باده بیار ای صَنَم لابهٔ بَنده گوش کُن، گوش مَخار ای صَنَم ۲ فوقِ فَلَکْ مَکانِ تو، جان و رَوانْ رَوانِ تو هِل طَرَبی که بَرکَند بیخِ خُمار ای صَنَم ۳ این دو حَریفِ دِلْسِتان بادْ قَرینِ دوستان جیمِ جَمالِ خوبِ تو، جامِ عُقارْ ای صَنَم ۴ مُرغِ […]
۱ بیا هر کَس که می‌خواهد که تا با وِیْ گِرو بَندَم که سنگِ خاره جانْ گیرد، به پیوندِ خداوندم ۲ هَمی گفتم به گُل روزی زِهی خَندانْ قَلاووزی مرا گُل گفت می‌دانی تو باری کَزْ چه می‌خَندم ۳ خیالِ شاهِ خوش خویَم، تَبَسُّم کرد در رویَم چُنین شُد نَسل بر نَسلَم، چُنین فرزندِ […]
۱ کَشید این دلْ گریبانم، به سویِ کویِ آن یارم دَران کویی که میْ خوردم، گِرو شُد کَفش و دَسْتارم ۲ زِ عقلِ خود چو رفتم من، سَرِ زُلفَش گرفتم من کُنون در حلقهٔ زُلفَشْ گرفتارم، گرفتارم ۳ چو هر دَم میْ فُزون باشد، بِبین حالَم که چون باشد؟ چُنان میْ‌هایِ صدساله، چُنین عقلی […]
۱ درخت و آتشی دیدم، نِدا آمد که جانانم مرا می‌خواند آن آتش، مگر موسیِّ عِمْرانم؟ ۲ دَخَلْتُ التّیهَ بِالْبَلْوی وَ ذُقْتُ الْمَنَّ وَ السَّلْوی چهل سال است چون موسی به گِردِ این بیابانم ۳ مَپُرس از کَشتی و دریا، بیا بِنْگَر عَجایب‌ها که چندین سال من کَشتی، دَرین خُشکی همی‌رانم ۴ بیا ای […]
۱ ز ِفَرزین بَندِ آن رُخْ من چه شَهْماتَم، چه شَهْماتَم مَکُن ای شَهْ مُکافاتم، مَکْن ای شَهْ مُکافاتم ۲ دِلَم پُر گشت از مِهْری، که بر چَشم است ازو مُهری اگر در پیشِ مِحْرابم، وَگَر کُنجِ خَراباتم ۳ به لَخْتِ این دلِ پاره، مَگَر رَحْمَت شُد آواره؟ مرا فریاد رَس آخِر که در […]
۱ تُرُش روییّ و خشمینی چُنین شیرین، نَدیدسْتَم زِ افسون‌هاشْ مَجنونم، زِ اَفْسان هاشْ سَرمَستم ۲ بُتان بس دیده‌‌‌‌‌ام جانا وَلیکِن نی چُنین زیبا تویی پیوندم و خویشم، کُنون در خویشْ دَرج اَستم ۳ همه شب از پَریشانی، چنان بودم که می‌دانی وَلیک این دَمْ زِحیرانی کَریما از دِگَر دستم ۴ از این حالَت […]
۱ به حَقِّ رویِ تو که منْ چُنین رویی نَدیدسْتَم چه مانی تو بِدان صورت که از مَردم شنیدسْتَم؟ ۲ چُنین باغی دَرین عالَم، نَرُسته‌ست و نَرویَد هم نه در خواب و نه بیداری، چُنین میوه نَچیدسْتَم ۳ دُعایِ یک پدر نَبْوَد، دُعایِ صد نَبی باشد کَزین سان دولتی گشتم، بدین دولت رَسیدسْتَم ۴ […]
۱ دِلا مُشتاقِ دیدارم، غریب و عاشق و مَستم کُنون عَزمِ لِقا دارم، من اینک رَخْت بَربَستم ۲ تویی قبله‌‌ی همه عالَم، زِ قبله رو نگردانم بدین قبله نماز آرَم، به هر وادی که من هستم ۳ مرا جانی دَرین قالَب، وَ آن گَهْ جُز تواَم مَذهب؟ که من از نیستی جانا به عشقِ […]
۱ بِگُفتم حالِ دل گویم ازان نوعی که دانستم بَرآمَد موجِ آبِ چَشم و خونِ دل، نَتانستم ۲ شِکَسته بَسته می‌گفتم پَریر از شَرحِ دل چیزی تُنُک شُد جامِ فکر و منْ چو شیشه خُرد بِشْکَستم ۳ چو تخته تخته بِشْکَستند کَشتی‌ها دَرین طوفان چه باشد زورَقِ من خود؟ که من بی‌پا و بی‌دستم […]
۱ اگر شُد سود و سرمایه چه غمگینی؟ چو من هستم بَرآوَر سَر زِجودِ من، که لاتَاْسَوْا نِمودَسْتم ۲ اگر فانی شود عالَم، زِ دریایی بُوَد شبنم گَر افتاده‌‌ست او از خود، نیفتاده‌‌ست از دستم ۳ جهانْ ماهی، عَدَم دریا، درونِ ماهی این غوغا کُنم صیدش اگر گُم شُد که من صیّادِ بی‌شَستم
۱ بیا بِشْنو که من پیش و پَسِ اسپَت چرا گَردم اَزیرا نَعْلِ اسبَت را، به هنگامِ چَرا گردم ۲ امانی از نَدَم دادی، نه لافیدی، نه دَم دادی زِهی عیسیِّ دَمْ فَردم، زِهی با کَرّو بافَر، دَم ۳ چو دَخلَم از لبی دادی، که پاک آمد زِ بی‌دادی کِه داند وسعَتِ خَرجَم؟ کجا […]
۱ طوافِ حاجیان دارم، به گِردِ یار می‌گردم نه اخلاقِ سگان دارم، نه بر مُردار می‌گردم ۲ مِثالِ باغْبانانم، نَهاده بیل بر گَردن برایِ خوشهٔ خُرما، به گِردِ خار می‌گردم ۳ نه آن خُرما که چون خوردی، شود بَلْغَم، کُند صَفْرا وَلیکِن پَر بِرویانَد، که چون طَیّار می‌گردم ۴ جهانْ مار است و زیر […]
۱ تو تا دوری زِ من جانا چُنین بی‌جانْ همی‌گردم چو در چَرخَم درآوردی، به گِردَت زان همی‌گردم ۲ چو باغِ وصلْ خوش بویَم، چو آبِ صافْ در جویَم چو اِحْسان است هر سویَم، در این اِحْسان همی‌گردم ۳ مرا افتاد کارِ خوش، زِهی کار و شکارِ خوش چو بادِ نوبهارِ خوش، دَرین بُستان […]
۱ بِگُفتم عُذر با دِلْبَر که بی‌گَهْ بود و ترسیدم جوابَم داد کِی زیرک بِگاهَت نیز هم دیدم ۲ بِگُفتم ای پَسندیده چو دیدی گیر نادیده بِگُفت او ناپَسندَت را، به لُطفِ خود پَسندیدم ۳ بِگُفتم گر چه شُد تَقصیر، دلْ هرگز نگردیده‌‌ست بِگُفت آن را هم از من دان، که من از دلْ […]
۱ دُعا گویی‌‌ست کارِ من، بگویم تا نَطَق دارم قبولِ تو دُعاها را، بر آن باری چه حَق دارم ۲ به گِردِ شمع سَمْعِ تو، دُعاهایَم هَمی‌گردد از آن چون پَرِّ پروانه، دُعایِ مُحْتَرَق دارم ۳ به دارُالْکُتبِ حاجاتم دَرآ، که بَهرِ اِصْغایَت صُحُف فوقِ صُحُف دارم، وَرَق زیرِ وَرَق دارم ۴ سَرَم در […]
۱ چه دانی تو که در باطن، چه شاهی همنشین دارم؟ رُخِ زَرّینِ من مَنْگَر، که پایِ آهنین دارم ۲ بدان شَهْ که مرا آوَرْد کُلّی رویْ آوَرْدم وَزان کو آفریدسْتَم، هزاران آفرین دارم ۳ گَهی خورشید را مانَم، گَهی دریایِ گوهر را درونْ عِزِّ فَلَک دارم، بُرونْ ذُلِّ زمین دارم ۴ درونِ خُمرهٔ […]
۱ من از اقلیمِ بالایَم، سَرِ عالَم نمی‌دارم نه از آبَم، نه از خاکَم، سَرِ عالَم نمی‌دارم ۲ اگر بالاست پُراَخْتَر، وَگَر دریاست پُرگوهر وَگَر صَحراست پُرعَبْهَر، سَرِ آن هم نمی‌دارم ۳ مرا گویی ظَریفی کُن، دمی با ما حَریفی کُن مرا گُفته‌‌ست لاتَسْکُنْ تو را هَمدَم نمی‌دارم ۴ مرا چون دایهٔ فَضلَش، به […]
۱ همه بازان عَجَب مانْدند در آهنگِ پَروازم کبوتر هَمچو من دیدی؟ که من در جُستنِ بازم ۲ به هر هنگام هر مُرغی، به هر پَرّی هَمی‌پَرَّد مَگَر من سنگِ پولادم که در پَرواز آغازم ۳ دَهانْ مَگْشایْ بی‌هنگام و می‌تَرس از زبانِ من زَبانَت گَر بُوَد زَرّین، زبانْ دَرکَش که من گازم ۴ […]
۱ نه آن بی‌بَهره دِلْدارم که از دِلْدار بُگْریزم نه آن خَنجَر به کَف دارم کَزین پیکار بُگْریزم ۲ مَنَم آن تخته که با من، دُروگَر کارها دارد نه از تیشه زبون گردم، نه از مِسْمار بُگْریزم ۳ مِثالِ تَخته بی‌خویشَم، خِلافِ تیشه نَنْدیشَم نَشایَم جُز که آتش را، گَر از نَجّار بُگْریزم ۴ […]
۱ نَهادم پایْ در عشقی، که بر عُشّاقْ سَر باشم مَنَم فرزندِ عشقِ جان، ولی پیش از پدر باشم ۲ اگر چه روغَنِ بادامْ از بادامْ می‌زایَد هَمی گوید که جان دانَد که من بیش از شَجَر باشم ۳ به ظاهربین هَمی‌گوید، چو مَسجودِ مَلایک شُد که ای اَبْلَه رَوا داری که جسمِ مُخْتَصَر […]
۱ مرا چون کَم فرستی غَم، حَزین و تَنگ دل باشم چو غَم بر من فُرو ریزی، زِ لُطفِ غَمْ خَجِل باشم ۲ غَمانِ تو مرا نَگْذاشت تا غمگین شَوَم یک دَم هوایِ تو مرا نَگْذاشت تا من آب و گِل باشم ۳ همه اَجزایِ عالَم را غَمِ تو زنده می‌دارد مَنَم کَزْ تو […]
۱ تو خود دانی که من بی‌تو عَدَم باشم، عَدَم باشم عَدَم خود قابلِ هست است، ازان هم نیز کَم باشم ۲ چو زان یوسُف جدا مانم، یَقین در بیتِ اَحْزانم حَریفِ ظَنِّ بَد باشم، نَدیمِ هر نَدَم باشم ۳ چو شِحْنه‌‌‌‌یْ شهرِ شَه باشم عَسَس گردم، چو مَهْ باشم شِکَنجه‌‌‌‌یْ دُزدِ غم باشم، […]
۱ من آنم کَزْ خیالاتَش، تَراشنده‌یْ وَثَن باشم چو هنگامِ وِصال آمد، بُتان را بُت شِکَن باشم ۲ مرا چون او وَلی باشد، چه سُخره‌یْ بوعلی باشم؟ چو حُسنِ خویش بِنْمایَد، چه بَندِ بوالْحَسَن باشم؟ ۳ دو صورت پیش می‌آرَد، گَهی شمع است و گَهْ شاهِد دُوُم را من چو آیینه، نَخُستین را لَگَن […]
۱ چو آمد رویِ مَهْ رویم، کِه باشم من که من باشم؟ چو هر خاری ازو گُل شُد، چرا من یاسَمَن باشم؟ ۲ چو هر سنگی عَسَل گردد، چرا مومی کُند مومی؟ همه اجسامْ چون جان شُد، چرا اِسْتیزه تَن باشم؟ ۳ یَقین هر چَشمْ جو گردد، چو آن آبِ رَوان آمد چو در […]
۱ به گِردِ دل همی‌گَردی، چه خواهی کرد؟ می‌دانم چه خواهی کرد؟ دل را خون و رُخ را زَرد، می‌دانم ۲ یکی بازی بَرآوَرْدی، که رَخْتِ دل همه بُردی چه خواهی بعد از این بازی دِگَر آوَرْد، می‌دانم ۳ به یک غَمْزه جِگَر خَستی، پَس آتش اَنْدَرو بَستی بِخواهی پُخت، می‌بینم، بِخواهی خَورْد می‌دانم […]
۱ تو خورشیدی وَ یا زُهره وَ یا ماهی؟ نمی‌دانم وَزین سَرگشتهٔ مَجنون چه می‌خواهی، نمی‌دانم ۲ دَرین دَرگاهِ بی‌چونی، همه لُطف است و موزونی چه صَحرایی، چه خَضْرایی، چه دَرگاهی، نمی‌دانم ۳ به خَرمنگاهِ گَردونی که راهِ کَهکَشان دارد چو تُرکانْ گِردِ تو اَخْتَر، چه خَرگاهی، نمی‌دانم ۴ زِ رویَت جانِ ما گُلْشَن، […]
۱ چو رَعد و برق می‌خندد، ثَنا و حَمْد می‌خوانم چو چَرخِ صافِ پُرنورم، به گِردِ ماه گَردانم ۲ زبانم عُقده‌‌‌یی دارد چو موسی من زِ فرعونان زِرَشکِ آن که فرعونی خَبَر یابد زِ بُرهانم ۳ فروبَندید دستم را چو دَریابید هستم را به لشکرگاهِ فرعونی، که من جاسوسِ سُلطانم ۴ نه جاسوسم، نه […]
۱ ندارد پایِ عشقِ او، دلِ بی‌دست و بی‌پایم که روز و شب چو مَجنونَم، سَرِ زنجیر می‌خایم ۲ میانِ خونم و تَرسَم که گر آید خیالِ او به خونِ دلْ خیالش را زِ بی‌خویشی بیالایم ۳ خیالاتِ همه عالَم، اگر چه آشنا داند به خونْ غَرقه شود وَاللّهْ، اگر این راهْ بُگْشایم ۴ […]
۱ من این ایوانِ نُه تو را نمی‌دانم، نمی‌دانم من این نَقّاشِ جادو را نمی‌دانم، نمی‌دانم ۲ مرا گوید مَرو هر سو، تو اُستادی، بیا این سو که من آن سویِ بی‌سو را نمی‌دانم، نمی‌دانم ۳ هَمی گیرد گَریبانم، همی‌دارد پَریشانم من این خوشْ خویِ بَدخو را نمی‌دانم، نمی‌دانم ۴ مرا جانِ طَرَب پیشه‌‌ست، […]
۱ بِنِه ای سَبز خِنْگِ من، فَرازِ آسُمان‌ها سُم که بِنْشَست آن مَهِ زیبا، چو صد تَنگِ شِکَر پیشُم ۲ روان شُد سویِ ما کوثَر، پُر از شیر و پُر از شِکَّر بِدَرّان مَشکِ سَقّا را، بِزَن سنگیّ و بِشْکَن خُم ۳ یکی آهویِ جان پَرور، بَرآمَد از بیابانی که شیرِ نَر زِبیم او، […]